Page 43 - TINA Dergi Sayi 10

TINA

Maritime Archaeology Periodical

Dördüncüsü, koruyucu deniz kumunun hızla birik- Fourthly, the rapid accumulation of protective
erek antropojenik maddelerin akıp gitmesinden veya marine sand covered the sites before anthro-
tahrip olmasından önce yerleşmeleri kaplamasıdır. pogenic materials could be washed away or
Gerçekten de bazı yerleşmeler günümüze kadar hiç destroyed. Indeed, some of the sites were pre-
açığa çıkmamış olmaları sayesinde korunmuştur. Su served because they were never exposed until
altında kalan Carmel kıyı yerleşmeleri Antik Dönem- nowadays.
de ortaya çıkmalarını engelleyecek, ancak modern The submerged Carmel coast sites were cov-
zamanlarda ortaya çıkmalarına olanak verecek kalın- ered with a sand layer that was thick enough to
lıkta bir kum tabakasıyla kaplıydı. prevent exposure and erosion in antiquity, and
Yerleşmelerin Ortaya Çıkması ve Erozyona yet, not too thick, enabling exposure and detec-
Uğramaları: Hem doğal hem de antropojenik aşındır- tion in recent decades.
ma süreçleri su altında kalmış yerleşmelerin açığa Exposure and Erosion of Sites: Both natural
çıkmalarını kolaylaştırabilir. Bu süreçler sıklıkla deniz and anthropogenic erosion processes may fa-
dibindeki katılaşmamış tortudaki çökelti-erozyon cilitate the exposure of submerged sites. These
dengesini bozarak prehistorik yerleşmeleri açığa processes often disturb the deposition-erosion
çıkarır ve keşfedilmelerini sağlar. Bu tip süreçler kum balance of unconsolidated sediments on the sea
ve çakıltaşı çıkartma, kıyı ve deniz yapılarını inşa bottom and expose the prehistoric sites enabling
edilmesinin yanısıra deniz seviyesindeki değişimler, their discovery. Such processes include sand
akıntılar ve dalgaları içerir. Ne yazık ki açığa çıkma and gravel quarrying, the construction of coastal
aynı zamanda tahrip edici erozyona yol açarak arke- and marine edifices, as well as sea-level change,
olojik açıdan değerli malzemenin de yok olmasına currents and waves. Unfortunately, the exposure
neden olur. also creates destructive erosion resulting in the
b. ArAŞtIrmA YÖntemLerİ Ve YerLeŞme loss of valuable archaeological material.
KOnUMLaRInIn SaPtanMaSI b. SeArCH metHODS AnD SIte DeteCtIOn
Sular altında kalan prehistorik yerleşmelerin sap- Searches aimed at the detection of submerged
tanmasını hedef alan aramalar dört ana sınıfa ayrıla- prehistoric sites may be divided into four main
bilir: 1) Su altında kalmış yerleşmelerin mevcut ve categories: 1) Intentional searches intended for
korunmuş olabileceği olası bölgelerin değerlendiril- assessment and identification of probable areas
mesi ve saptanması amacıyla yapılan aramalar (bkz. where submerged sites could have existed and
yukarıdaki bölüm). preserved (see section above). These surveys are
Bu genellikle yüzey ve dip altında sistematik usually associated with systematic remote sens-
uzaktan algılama sistemiyle aynı zamanda çökeltiyle ing surface and sub-bottom detection, as well
kaplı büyük alanlarda çökeltiden karot alarak yapılan as sediment coring that is undertaken in large
yüzey araştırmasıdır. Bu tip yüzey araştırmaları areas covered with sediments. Such surveys can
imar projeleri, altyapı çalışmaları ve madencilik için be carried out in areas intended for development
düşünülen alanlarda aynı zamanda değerlendirme projects, infrastructure works and mining, as
durumunda resmi kurumlar tarafından koruma ve well as in cases of assessments done by gov-
düzenleme amacıyla yapılır. 2) Yeni su altında ernment agencies for the purpose of protection
kalmış yerleşmeler bulma amacıyla yapılan arama- and regulation. 2) Intentional searches aimed
lar. Bunlar genellikle araştırmacılar ve arkeologlar at discovering new submerged sites for the pur-
tarafından bu açıdan en çok ümit veren konumlarda pose of research. These are usually done in the
yapılır. 3) İnsanların başlattığı veya doğal yollardan most promising areas identified by researchers
başlayan erozyonun deniz dibini bozduğu, çökeltilerin and archaeologists. 3) Rescue surveys in areas
kaldırdığı ve antropojenik kalıntıları içerebilecek yeni where human induced or natural erosion have
alanları açığa çıkardığı bölgelerde kurtarma amaçlı disturbed the sea bottom, removed sediments
yapılan yüzey araştırmaları. 4) Bilinen yerleşmelerde and exposed new areas that may contain anthro-
yeni açığa çıkmış olan kalıntıların ve buluntuların pogenic remains. 4) Rescue and salvage surveys
saptanması, kaydedilmesi ve haritalamayı, yok olmak conducted in known sites, aimed at identifying
üzere olanları kurtarmayı hedefleyen kurtarma amaçlı recording and mapping newly exposed features
yapılan yüzey araştırmalarıdır. Yukarıda listelenen and finds, and retrieve endangered ones. The ac-
olayları sıklıkla kurtarma kazıları veya araştırma tions listed above are often followed by salvage
amaçlı kazı takip eder. excavation or research-oriented excavation.

41