Page 42 - TINA Dergi Sayi 10

TINA

Denizcilik Arkeolojisi Dergisi

33
Güçlü akıntı ve dalga enerjisi oluşan kayalıklarda likte kıyısal diklikler ve tepecikler oluşur . Bu bölge-
kum birikmemiştir. Burada kayalık denizdibi kumlarla lerde olabilecek kıyı Neolitik yerleşmeleri olasılıkla
korunmamıştır, dolayısıyla denizin yol açtığı erozyo- son buzul çağı sırasında erozyona uğrayarak tahrip
na açıktır. Örneğin “Carmel Burnu” Levhası (Car- olmuştur.
mel Burnu’nun kuzeybatısı; Fig. 1, 7) ve Tebariye Yerleşmedeki Kalıntıların Varlığını Sürdürmesi:
kıyısının açıklarında kayalık deniz yatağında sualtında Sualtında kalan prehistorik yerleşmelerin varlığını
34
kalmış prehistorik kalıntılar keşfetme şansı oldukça sürdürmesinde birtakım etkenler önemlidir . Bunlar-
azdır, çünkü buralar kayalık eski arazilerden oluş- dan birincisi, insan gömütleri, su kuyuları, depolama
maktadır. Zaten aslında bu konumlar ekim alanı için çukurları gibi bir çok kalıntının yerleşme daha inşa
müsait toprak barındırmadığından, çiftçiler açısından edilirken yüzeyin altına kazılmış olmasıdır, dolayısıy-
daha az cazip bir özelliğe sahiptir. Ancak, buralarda la terkedilmiş yerleşimler taşkın altında kaldığında
avcılar, toplayıcılar ve balıkçılar yaşamış olabilir. Bu dalgaların ve deniz akıntılarının en şiddetli yok edici
insanların bırakmış olabilecekleri yapılar veya bulun- etkilerinden korunmayı garantilemiş olmasıdır. İkin-
tular deniz erozyonuna ve tabakalaşma sonrası yıkıcı cisi, su kuyuları gibi yüzeyin altında bulunan birtakım
süreçlere maruz kalırdı, çünkü üzerlerinde koruyucu kalıntıların yerleşmenin yaşamı süresince antropoje-
bir kum tabakası yoktu. Bunun da ötesinde kalıntıların nik dolgularla dolmuş olmasıdır ki, bu da arkeolojik
denizde yaşayan kirletici organizmalar ve üzerlerinde malzemenin ve organik kalıntıların hızla gömülerek
oluşacak biyojenik taşlaşma nedeniyle bulunması korunmasını garanti etmektedir. Üçüncüsü, evlerin in-
daha zor hale gelirdi. Orta ve güney İsrail’de kıyı şasında kuyu ve gömütlerin de iç kaplamasında yoğun
şeridini oluşturan Kurkar kayası pek güçlü değildir ve bir şekilde taşın kullanılmış olmasıdır, bu da dalga ve
kırılgandır, bunun sonucunda ciddi şekilde erozyona akıntıların yol açacağı hasara karşı koruma sağlamak-
uğrar, kıyı şeridi geri çekilir ve onlarca metre yüksek- tadır.

In rocky areas with high current and wave energies, the creation of coastal escarpments and cliffs of tens of
no sand is deposited. Here the rocky sea bottom is meters high . Coastal Neolithic settlements that may
33
unprotected by sand and so exposed to marine erosion. have been in these regions, were probably eroded and
For example, on the “Carmel nose” Plate (north-west destroyed during the last interglacial sea-level rise.
of Cape Carmel; figs. 1, 7) and the rocky seabed off The Survival of Site Features: Several factors are
the Galilee coast, there is a lower probability of dis- important for the survival of submerged prehistoric
covering submerged prehistoric remains, as these are sites . The first is the fact that many of the features,
34
rocky palaeo-landscapes. To begin with, these loca- such as human burials, well shafts, storage pits etc.,
tions were less attractive for agriculturalists due to the were dug below the surface when the site was in use
absence of suitable soils for cultivation. However, they which ensured protection from the worst destructive
may have been populated by hunters, gatherers and effects of waves and marine currents as the sea in-
fisherman. Any structures or finds these people would undated the abandoned settlements. Secondly, some
have left behind would have been exposed to marine of the sub-surface features, such as well shafts, were
erosion and destructive post-depositional processes, as filled with anthropogenic sediments during the life-
they were unprotected by an overlying layer of sand. time of the settlement, which ensured rapid burial and
In addition, the remains will be harder to trace due to protection of discarded artifacts and organic remains.
marine fouling and biogenic rock that grows on them. Thirdly, stone was widely used in the building of
In central and southern Israel, the Kurkar rock that structures and the lining of wells and graves, which
forms the coast line is poorly consolidated and fragile, provided added protection from wave and current in-
resulting in considerable erosion, coastal retreat and duced damage.

33 GALILI - ZVIELY 2018. 33 GALILI - ZVIELY 2018.
34 Detaylara bkz. GALILI vd. 2017a; GALILI vd. in press. 34 See details in GALILI et al. 2017a; GALILI et al. in press.

40