Page 47 - TINA Dergi Sayi 10

TINA

Maritime Archaeology Periodical

Yandan taramalı sonar İsrail’de gemi batıklarının muştur. Bu şekilde doğal yoldan biçimlenen çakmaktaşı
bulunduğu yerlerin saptanması için birkaç yerde kulla- parçalarının oluşturduğu ‘gürültü’ su altında kalmış Taş
nılmıştır (Akko, Atlit, Caesarea). Batık yapı kalıntılarını Devri alanlarının akustik haritalamasını bozmamalı-
belirlemek açısından kullanımı sınırlıdır çünkü bu alan- dır . Atlit-Yam alanının 1 m kalınlıkta kum tabakası ile
44
ların çoğunluğu kumlarla kaplıdır ve açığa çıkan görece kaplı seçilmiş bölgelerinde yöntemin test edilmesi için
küçük bölgelerde kalıntılar dalgıçlar tarafından daha akustik haritalama yapılmıştır. Bu bölgeler birkaç yıl
kolay saptanabilir. Ancak bu yöntem Carmel Burnu’n- önce yürütülen sualtı yüzey araştırmaları sırasında açığa
daki gibi büyük alanları, fosil toprak arazileri ve açığa çıkarılarak haritalanmıştır. Akustik yüzey araştırması
çıkan kayalık deniz dibinde antropojenik yapıları arar- insanlar tarafından yontulan çakmaktaşı aletlerin yoğun
ken kullanışlı olabilir. olarak bulunduğu yerlerle sonar sistemiyle belirlenenler
Carmel kıyısında Caesarea Limanı, Atlit-Yam ve arasında bir korelasyon bulunduğunu göstermiştir .
45
Hayfa’nın güney kıyısı açıklarındaki kumtaşı sırtını 6. Su Jetİ İLe SOnDAJ Ve ÇÖKeLtİ ÖrneKLerİ
kesen batık nehir kanyonunda (Adam canyon) batimet- KuLLAnILArAK YAPILAn DİPALtI ArAmASI
riyi ve deniz dibindeki kalıntıları haritalamak için çok
ışınlı derinlik ölçer kullanılmıştır 41,42 . Bu çalışma Atlit Su jeti ile sondaj (Fig. 8) birkaç metre çökelti ile kaplı
–Yam’da batimetrik haritalama için etkin bir yöntemdi. fosil toprak alanları ve arkeolojik alanları saptayarak
Ancak çoğunluğu yüzey araştırması sırasında kumla örnek almak için kullanılır (bkz. yukarısı). Bunlar aynı
kaplı olduğundan kalıntılar tanımlanamamıştır. zamanda alınan çökelti örneğindeki kül, kömür, kemik,
Yakın zamanda çakmaktaşı aletlerin yoğun olarak çanak çömlek ve çakmaktaşı gibi antropojenik malze-
43
bulunduğu yerleri araştırmak için deneyler yapılmıştır . melerin konumlarını belirlemek için de kullanılabilir.
Bunlar insanlar tarafından yontulan çakmaktaşı ürün- İmara açılan alanlarda çok sayıda karot kullanılark sis-
lerinin deniz tabanı çökeltilerine gömülü veya onlarla tematik çökelti örneklemesi yaparak su altında kalmış
örtülü de olsa yaklaşık 10 kHz gücündeki belirli akus- alanlar, fosil toprak alanları ve olası antropojenik kalın-
tik sinyallere yanıt veren güçlü bir rezonans ürettiğini tılar saptanabilir. Benzer yöntemler arkaplan araştırma-
ortaya koymuştur. Aynı zamanda doğal yollardan par- sında ve arkeolojik alanların saptanarak korunmasına
çalanan çakmaktaşı parçalarının insan eliyle yontulana yönelik öngörücü modelleme yapımında da kullanıl-
46
göre benzer bir akustik yanıt oluşturmadığı ortaya kon- maktadır .

Fig. 9: Harold Edgerton 1983’de yüksek ayrımlı sığ
sismik sistemi (SBp) uygularken. (J. Galili)
Fig. 9: Harold Edgerton conducting a sub-bottom
profiling survey in 1983. (J. Galili)

41 SADE vd. 2006.
42 GALİLİ 2004.
43 GRØN - BOLDREEL 2014.
44 GRØN-BOLDREEL 2014; GRØN vd. 2018.
45 GRØN vd. 2018.
46 FAUGHT 2014.
45