Page 49 - TINA Dergi Sayi 10

TINA

Maritime Archaeology Periodical

7. Arkeolojik Alanların Antropojenik Özelliğinin katılaşmamış kum ve çakıl tabakaları tarama sistemi
Doğrulanması. Birçok doğal özellik antropojenik tarafından uzaklaştırılır (Fig. 11,12). Sadece ince bir
gibi görülebilir. Denizin dibinde kuşkulu bir özelliğin kum tabakasıyla kaplıysa (birkaç santimetre) kum,
belirlenmesinden sonra antropojenik özelliğinin doğru- elle vantilatör tutularak uzaklaştırılır. Kazılacak olan
lanması gereklidir. Bunu yapmak için, bu özelliğin yapının üzerine bir karelaj yerleştirilir ve arkeolojik
bir gemi batığından kaynaklanmış olması (kargo veya çökelti 10 cm spitlerde 0.5x0.5m karelere bölünerek
safra taşları) veya doğal süreçlerin (erozyonla veya bir kazılır. Kazı ekibi, vakum bölgesinde plastik hortu-
çökelti) bir ürünü olması olasılığı bertaraf edilmelidir. mu tutarak spatula ile kazı yapan iki dalgıç, ayrıca
Ayrıca yapı malzemelerinin bilinçli seçimiyle ilg- bir toplama kutusuna yerleştirilen tarama sisteminin
ili bariz şablonlar (örn., düz döşeme plakları, ince egzos ucunu gözleyen bir dalgıçtan oluşur. Çıkarılan
uzun taşlar), taşların olası kaynağı (yerel veya yer- malzemeler etiketlenmiş plastik torbalara toplanır,
el-olmayan) ve bunların düzenlenme şeklinin de göz kare numarası ve dalış numarası yazılır ve bir kaldır-
önünde bulundurulması gerekir. İnsan varlığı ile ilgili ma kutusu ve hava yastığına bağlanarak kıyıdaki
göstergeler (örn. belirli alanlarda belirli dönemlere ait laboratuara taşınır. Küçük veya kırılgan eserler plas-
işlenmiş çakmaktaşı, taş/kemik/ahşap eserler, kömür, tik kavanozlara toplanır. polen ve tortu analizi için
hayvan ve insan kalıntıları ve çanak çömlek) kuşku- in situ arkeolojik dolgulardan karot örnekleri alınır
lanılan antropojenik özelliği doğrulayabilir. ve bunlar alandan alındıktan sonra plastik karot
C. ArKeOLOJİK VerİLerİn temİn eDİLmeSİ tüpünün içerisinde nemli saklanır.
Denizin Üstteki Çözeltileri Kaldırmasını Beklemek: Sığ Su Kazısı: İsrail’de bu sığ alanlar genellikle
Alanda yapılacak kazı öncesinde üstünü kaplayan 1–1.5 m kumla kaplıdır, ancak öngörülemeyecek bir
büyük miktardaki kumun kaldırılmasının maliyeti şekilde kazara açığa çıkabilirler, bu nedenle bu alan-
çok yüksektir. İsrail’de sualtında çalışan prehistorik larda yapılacak iş ayrıntılı bir şekilde önceden plan-
arkeologların benimsedikleri strateji üstte yayılmış lanamaz. Açık bir kıyıdaki gelgit arası kuşak ve sörf
durumda bulunan çökeltileri fırtına sırasında denizin bölgelerinde dalgalar kazıya engel olabilir, görüş
kaldırmasını beklemektir. Fırtına sonrasında alanlarda uzaklığı da kötüdür. Alanların bazı bölgeleri daha
yeni açığa çıkan alanların yerini saptamak için yüzey derin alanlar için oluşturulan ve tarif edilen sualtı
48
araştırması yapılır. Yeni açığa çıkanların ve eserler- kazı yöntemlerinin uygulanması için fazla sığdır .
in belirlenmesi, belgelenmesi, haritalanması, deniz Bu nedenle bu alanlardaki yüzey araştırmaları
erozyonu veya yasal olmayan hazine avcılığı tehlikesi- sıklıkla şnorkelli yüzme ile yapılır. Kazılar skuba
yle karşı karşıya kalanların kurtarılmasını hedefleyen dalışıyla veya kıyıdan yüzey havası sağlanarak den-
kurtarma amaçlı yüzey araştırmaları skuba dalışı ya da iz met (gel) halinden ve sakin deniz koşullarından
çoğunlukla şnorkel ile dalarak yapılır. Açığa çıkan ve faydalanarak yapılabilir. Daha derin denizlerde de
tahribat riski olan buluntular (örn. gömütler) olması mümkün olduğunda aynı kazı protokolleri yukarıda
durumunda yüzey araştırmasından sonra kurtarma ka- özetlendiği şekilde uygulanır. Her iki durumda da
zısı başlatılır. Son birkaç on yıllık süre içerisinde çok açığa çıkan kalıntılar hızla erozyona uğrayabilir,
sayıda ama nadiren açığa çıkmış olan arkeolojik alan buluntular yer değiştirebilir veya hasar görür veya
bölümleri bu şekilde belgelenmiştir . bir deniz sert dalgasıyla birkaç saat veya gün içinde
47
Kazı: Kazı standart skuba ekipmanı ve tekneye kumla kaplanabilir. Bu nedenle açığa çıkan bölgele-
monte edilen su pompasıyla çalıştırılan bir tarama rden mümkün olan en kısa zamanda maksimum bilgi
sistemiyle yapılır (Fig. 10). Fosil toprak alanlarını elde edilmelidir. İşlem “arkeolojik kapış” olarak
ve gömülü durumdaki kalıntıları kaplayan üstteki adlandırılabilir.

Fig. 10: Kazılacak alan üzerinde tarama sistemi ve
karelajın şematik çizimi. (IAA)
Fig. 10: Schematic drawing of the dredging system
and grid set over the excavated area. (IAA)

47 GALILI vd. 2017d.
48 GALILI vd. 1993, 2017b, also see section above.
47