Page 84 - TINA Dergi Sayi 10

TINA

Denizcilik Arkeolojisi Dergisi

Bunun nedeni evcilleştirmenin genetik değil ama, farklı bir amaçla hayvancılık yapan toplumlar arasın-
özünde toplumsal bir süreç olarak görülmesi gerekliliği da evcilleştirme hızında anlaşılabilecek farklılıklar
olabilir. Bu aşamada toplulukların iç örgütlenmelerine beklenir. popülasyonu sadece beslemek için otlatanlar
odaklanan bir disiplinlerararası yaklaşım yardımcı ola- yavaş bir genetik etkiyle gevşek bir üretim seviyesinde
bilir. ilerler. Öte yandan, hayvanların üretim fazlasını elden
III- KIbrIS’LA İLGİLİ tuHAFLIKLAr çıkarmaya dayanan daha rekabetçi toplumsal ilişkiler
Kıbrıs’ta ‘sonu gelmeyen’ ön-evcilleştirme içinde olanlar yoğun üretim ve sürü üzerinde daha hız-
Koşullara bağlı olarak değişkenlik göstererek birkaç lı genetik etkiye neden olur; bu tür karşılıklı ilişkiler
nesil sonrasında insan kontrolü altındaki bir hayvan etnolojide bilinmektedir . Fırat bölgesinde sürülerin
95
sürüsü gözle görülebilir fiziksel değişikliklere, özel- hızlı evcilleşmesi ile uzaklardan gelen egzotik (ve tar-
likle boyutlarında küçülmeye uğrar. Bu morfolojik tışmaya açık bir şekilde prestijli) nesnelerin (Kapadok-
evcilleşme süreci vücut (ve kafa) boyutu ya da boynuz ya obsidiyeni gibi) artışı ve köy örgütlenmesinde Ça-
şeklinden sorumlu olanlar gibi bazı genlerin elastik- yönü’nde olduğu gibi toplumsal eşitsizliklerin ortaya
96
liğine dayalıdır ve bir süre sonra bu eğilimler tüm çıkması arasındaki ilişki erken dönemde yerel anlamda
sürünün genomuna sıçrar . Yabani hayvanlarda bu bir nevi toplumsal rekabetin (prestij veya öykünme
93
süreç oldukça yavaş gelişir (Darwin’in doğal seçilim arayışına dayalı) olageldiğine işaret ediyor olabilir.
yoluyla evrimi gibi), ancak evcilleşme olayında bu Anakara verilerini incelemenin yeri değil, ancak bu
durum insanların titiz bir şekilde küçük-boyutlu ve veriler Kıbrıs verilerini belirli bir şekilde açıklığa ka-
zararsız damızlıkları seçmesi yoluyla bir hayli hızlan- vuşturuyor. Kıbrıs evcillerinde fiziksel evcilleştirme
dırılabilir . Hayvan seçiliminde yeniden doğma hızı ve olmaması Fırat havzasının tersine yoğun bir üretim
94
sistematizasyonu da üremenin yoğunluğunu artıran ya bağlamının tartışmaya açık bir şekilde var olmadığını
da engelleyen toplumsal girdilere bağlıdır. Bu yüzden, gösterir.

The island was thus conceived as an extension of the finding a convincing explanation. This is may be be-
mainland, a place to reproduce a mastered model of cause domestication should not be seen as a genetic
life. With the means of production of this model based but, intrinsically, as a social process. This is where an
on land, all the elements seem to confirm our first in- interdisciplinary approach, centered on the internal
tuition that the colonists were foremost attracted by the organization of the communities, can help.
virgin land. Nothing seems to indicate that the primary III- CYPRIOt PECULIaRItIES
reason for the migration would have been to quit the the ‘everlasting’ Cypriot Proto-Domestication
mainland. The ties thus remained strong, explaining After a number of generations, varying according to
how even the slightest technical developments on the the circumstances, a herd under human control under-
mainland and on the island are nearly contemporary. goes perceptible physical modifications, in particular
In the shadow of this general economic parallel downsizing. This process of morphological domestica-
between the two land masses, the lack of physical do- tion plays on the elasticity of certain genes, like those
mestication of animals in Cyprus offers an interesting responsible for body (and head) size or horn shape,
discrepancy. The absence of morphological repercus- and after a while these trends propagate on the genome
sion over two or three millennia is in contradiction of the entire herd . In the wild, this is an extremely
93
to the practice of herding, as revealed by indirect slow process (like Darwin’s evolution through natural
evidence, especially in a context where geographical selection), but in the case of domestication, this can be
isolation implies the impossibility of the herd mixing considerably accelerated by a strict human selection
genetically with wild individuals. In contrast, in the of small-sized and harmless reproducers . The pace
94
Fertile Crescent all herded species had already devel- of regeneration and the systematization of the animal
oped clear domestic morphologies by the middle of selection are, in turn, dependent on social inputs that
the ppNB . In the opinion of Vigne & Buitenhuis , promote or inhibit the intensity of the (re)production.
91
92
Cyprus is a clear case of “proto-domestication”, and Therefore, sensible differences in the pace of physi-
its length (the appearance of domestic morphologies cal domestication are expected between societies that
seems to postdate the Khirokitian level) is far longer practice herding with a different aim. Those who herd
than what is known anywhere else in southwest Asia. simply to feed the population proceed to a loose level
So far, archaeozoology seems to have fallen short of of production with slow genetic impact.

91 PETERS et al. 2005.
92 VIGNE - BUITENHUIS 1999.
93 ZEDER 2017: 4. 93 ZEDER 2017: 4.
94 GAUTIER 1990; ZEDER et al. 2006; COMBES 2006.
95 GODELIER 1996; GAUTIER 1990. 94 GAUTIER 1990; ZEDER et al 2006; COMBES 2006.
96 DAVIS 1998.

82