Page 85 - TINA Dergi Sayi 10

TINA

Maritime Archaeology Periodical

Buna karşılık, Kıbrıs’a göç eden topluluklar yuka- In contrast, those involved in more competitive social
rıda Fırat havzasının sosyoekonomik ve kültürel bir relationships, based on animal surpluses given away, are
uzantısı olarak belirlenen bir bölgeden (kuzeybatı characterized by intense production and faster genetic
Levant) gelen ve yoğun besin üretimini az veya çok repercussion on the herd; such correlations are known in
bilmesi gereken tam teçhizatlı çiftçilerdi (örneğin, ethnology . In the Euphrates basin, the correlation of rapid
95
Tell Aswad’da hayvanlarda erken Çanak Çömleksiz herd domestication with the growth of exotic (and arguably
Neolitik B’de bile fiziksel evcilleşme görülmekte- prestigious) objects coming from far away (like Cappado-
dir . cian obsidian) and with the appearance of social disparities
97
Bu nedenle, göç eden toplulukların kültürel ve ide- in village organization, like in ppNB Çayönü , could indi-
96
olojik geçmişi Kıbrıs’taki üretimin neden sıkı olmadı- cate that some early form of social competition (based on a
ğını ve hayvanların neden küçük kaldığını açıklamaya search for prestige, or emulation) was occurring locally.
yeterli değildir. Bunun başka bir nedeni olmalıdır. It is not the place here to review the mainland data, but
Avcı-toplayıcılar (kuzeybatı Amerika, pasifik Si- it sheds light on the Cypriot data in a particular way. The
berya, Kaliforniya vb.) ve erken çiftçiler (Baruya, lack of physical domestication of Cypriot domesticates
Trobrianderler, Torres boğazı vb.) arasında etnog- shows that, contrary to the Euphrates basin, a context of
rafik toplumsal öykünme örnekleri arasında prestij intensive production was arguably absent. However, the
amacıyla rekabetin sistematik olarak rol oynadığı populations migrating to Cyprus were full-scale farmers
üretim fazlasına sahip nispeten yoğun olarak yerleşik coming from a territory (northwest Levant) identified
nüfuslar bulunmaktadır . Bu demografik ve ekono- above as a socio-economic and cultural extension of the
98
mik koşulların büyük Fırat havzasında da (kuzeybatı Euphrates basin, for whom an intensive food production (to
Levant’ı da içerir) bulunduğu görülmektedir. Öte sustain the emulation) must have been more or less familiar
yandan karasal toplumsal ağlarla bağı kopuk Kıb- (in Tell Aswad for example, the animals show physical do-
rıs’ın bu geniş, etkileşimli ve rekabetçi toplumsal mestication as early as the E ppNB . So the cultural and
97)
tabanının eksik olduğu görülür. Sürülerin morfolojik ideological background of the migrating populations can-
evcilleşme hızının nasıl kendileri de toplumsal ya da not explain why production in Cyprus was loose and why
ekonomik teşviklerle çalışan güçlü ve sıkı hayvancı- animals remained small. Another reason must be found.
lık pratiklerine bağlı olduğunu gördük. Bu nedenle, Ethnographic examples of social emulation among hunt-
etkileşim halindeki bir toplumsal dayanaktan yoksun er-gatherers (northwest America, pacific Siberia, Califor-
olmak dört bin yıl süren Çanak Çömleksiz Kıbrıs nia, etc.) and early farmers (Baruya, Trobrianders, Torres
Neolitik Dönemi ve Hirotkiya dönemleri sırasında strait, etc.) include relatively densely settled populations
hayvan evcilleşmesinin olmamasının nedeni olabilir. producing food surpluses, among which the competition
Başka bir deyişle, adaya yerleşen çiftçiler kültürel for prestige is systematically played . These demographic
98
açıdan Fırat havzasındakilere benzese de, ada nüfu- and economic conditions seem to have also been present
sunun sürülerde genetik değişimi başlatan toplumsal in the greater Euphrates basin (including the northwest
ve ekonomik benzeşmeyi körüklemeyecek kadar kü- Levant). Cyprus, in contrast, being cut-off from the conti-
çük ve fazla dağınık olarak kaldığı görülmektedir. nental social networks, seems to lack this broad, interac-
99
peltenburg vd. aynı şekilde yontma taş endüstrisin- tive, and competitive social base. We have seen how the
100
de uzmanlaşma olmamasını demografik eksikliğin pace of herd morphological domestication is dependent on
sonucu olarak açıklar: “Kıbrıs’ta yerleşimler küçük strong and strict herding patterns, which are, in turn, oper-
boyutta kaldı” ve “Çanak Çömleksiz Kıbrıs Neolitik ated by social or economic incentives. Thus, the lack of a
B’de gerçek uzmanlaşmayı destekleyebilecek büyük large interacting social base may be a reason for the lack
bir yerleşik nüfus tabanından oluşan gerekli ek içe- of significant herd physical domestication during the four
rikten yoksundu”. Bu gözlemin hayvancılıktan oluşan millennia-long Cypro-ppN and Khirokitian sequences. In
temel ekonomik alana çok daha iyi uyduğu görülür. other words, although the farmers who colonized the island
Adada yaşayan bireyler ile gruplar arasında devam were culturally similar to those of the Euphrates basin, the
eden gevşek üretim düzeyini ortaya koyduğu görül- population of the island seems to have remained too small
99
mektedir. and too scattered to fuel the social and economic emulation
precipitating the genetic modification of the herd.
97 HELMER - GOURICHON 2008.
98 TESTART 1982; DUPUY 1994; GODELIER 1996. 95 GODELIER 1996; GAUTIER 1990.
99 Levant’ta milyonlarca iken, adada belki de birkaç bin old- 96 DAVIS 1998.
uğu tahmin edilmektedir (Bellwood 2005: 15). 97 HELMER - GOURICHON 2008.
100 PELTENBURG vd. 2001 53. 98 TESTART 1982; DUPUY 1994; GODELIER 1996.
99 Maybe a few thousands on the island, compared to the millions
estimated for the Levant (Bellwood 2005: 15).

83