Page 76 - TINA Dergi Sayi 10

TINA

Denizcilik Arkeolojisi Dergisi

peltenburg ve meslektaşları tarafından
16
‘Cypro-B (E, M, and L)’ adı verilen [Çanak
Çömleksiz Kıbrıs Neolitik B (E, M ve L)] Kıb-
rıs’daki ilk kalıcı çiftçilerin evresi, MÖ yaklaşık
8500’den MÖ 7000’e kadar uzanır. Shillouro-
18
17
kambos Mylouthkia kazılarıyla ve Tenta’da
derinde bulunan bir tabakanın kronolojik olarak
yeniden değerlendirilmesiyle 1990’larda anla-
şılmıştır. Ais Giorkis (veya Yiorkis) , Akant-
19
hou-Tatlısu ve Akrotiri-Yerleşmesi 23 bu evre-
20
ye aittir. Olasılıkla çağdaşları olan bir düzineden
fazla yerleşme de Shillourokambos’un hemen
yakınlarında yürütülen yüzey araştırmalarının
sonucunda tespit edilmiştir .
21
Çanak Çömleksiz Kıbrıs Neolitik (Cy-
pro-ppN) evresi kalibre edilmiş MÖ 9. binyıl
ortalarında kurulmuş olan Shillourokambos,
Tenta ve Mylouthkia çağdaş yerleşmeleriyle
göze çarpmaktadır . Bu evre anakaradaki Erken
22
Çanak Çömleksiz Neolitik (ppNB) ortaları ve
karma çiftçilik sisteminin ilk ortaya çıktığı Üst
Orta Fırat (Nevali Çori) ve bunun ilk yayıldığı
yerlerle çağdaştır .
23
Çanak Çömleksiz Kıbrıs Neolitik B evresini
MÖ yaklaşık 7000-6000/5500’e tarihlenen (Son
ppNB) ve ‘Hirokitya’ olarak bilinen kültürel
açıdan farklı (halen aseramik olmakla birlikte)
bir tabaka izler. Adını bulunduğu yerden alan Fig. 3: Metinde adı geçen C-14 ile tarihlenen yerleşmelerin
yerleşmeye ek olarak bu evrenin merkezi yerleş- yaklaşık kronolojisi.
meleri Troulli, Cape Andreas Kastros ve petra Fig. 3: Approximate chronology of C-14 dated sites mentio-
ned in the text.
24
Tou Limniti’dir . Bunların yeni bir yerleşme
evresini temsil ettikleri gözlenmiştir. Yalnızca Akrotiri’de bulunan mikrolitler Epipaleolitik anaka-
Tenta ve Ais Giorkis bir önceki dönemden beri sürekli radakilerden farklı değildir , ve Asprokremnos tabaka-
25
iskan edilmiştir (Fig. Tablo 2). sının tek yönlü dilgisi iyi bir Çanak Çömleksiz Levant
26
Kültürel bağlam Neolitik A tipi üretimi göstermektedir . Shillourokam-
Anakaranın kıyısal insan toplulukları görülüyor ki bos tabakası sırasındaki kültür toprağında Doğu Akde-
adaya yeterince aşinadıydılar, bu yüzden göç onlar için niz ülkeleriyle bağlantıların görece sık olduğu gözlen-
cazip hale gelmişti. Yerleşmeden önce içme suyu kay- mektedir. peltenburg’un terminolojisinin gösterdiği gibi
nakları, doğal kaynaklar, ekilebilir alanlar, yerli halk vb. çağdaş Doğu Akdeniz’le özellikle de Fırat Nehri vadi-
gibi bir çok bilgiye önden sahip olmaları gerekirdi, bu siyle kültürel paralellik, Çanak Çömleksiz Kıbrıs Neo-
aşinalık gidiş-dönüş yolculukla edinilebilecek cinsten litik B evresinin büyük bir bölümünde güçlü bir şekilde
27
bilgilerle olacak gibi değildir. Bu durum artık Çanak devam etmiştir: yerleşmenin organizasyonu , çift vurma
Çömleksiz Neolitik B yerleşmelerin keşfiyle kuşkuya düzlemli naviform çekirdek taş teknolojisi, obsidiyen ve
28
yer bırakmayan bir biçimde teyit edilmiştir. tarım ürünü cinsleri bu tip örneklerdir .
16 PELTENBURG vd. 2000: 844; 2001: 37.
17 GUILAINE 2003: 86.
18 TODD 2005: 381.
19 SIMMONS 2012.
20 ŞEVKETOĞLU 2017.
21 ASTRUC - BRIOIS 2011: 77, 82-3.
22 bkz. fig. 2 in PELTENBURG vd. 2000: 846; KINNAIRD vd. 2007: tablo 1; SIMMONS 2009: 3.
23 PETERS vd. 2005; BODET 2012: 205-9, 2017.
24 LE BRUN 1989: 161.
25 SIMMONS 2013: 149.
26 EFSTRATIOU 2012; VIGNE vd. 2011a: 14.
27 bkz. fig. 4 in PELTENBURG vd. 2001: 41.
28 McCARTNEY & PELTENBURG 2000: 8-9.
74