Page 94 - TINA Dergi Sayi 08

TINA

Denizcilik Arkeolojisi Dergisi

Aynı oranlar bu kez çeşme suyu ve saf su için uy- After an object is removed from the sea, it is first taken
gulanır ve eser son olarak da saflık derecesi 0 ile 10 into a container with 75% sea water and 25% tap water.
mikrosiemens arasında değişen saf suya konularak In the second stage, seawater is reduced to 50%, and tap
arındırılır. Bu işlem haftada bir, kondüktometre deni- water is increased to 50%. Afterwards, it is submerged
len iletkenlik ölçer cihazla kontrol edilerek uygulan- into 25% seawater and 75% tap water, and finally into
maktadır. Eserlerin tuzdan arındırılması işlemi yavaş 100% tap water.
ve düzenli olmalıdır (Fig. 3). Same ratios are used for tap water and distilled water
Metal eserlerin arındırılmasında ise, metalin cinsine this time, and finally the artifact is desalinated by adding
göre farklı yöntemler uygulanabilir. INA-Sualtı Arke- distilled water with a purity ranging from 0 to 10 mic-
oloji Enstitüsü Nixon Griffis Konservasyon Laboratu- rosiemens. This procedure is regularly monitored once
varı’nda demir ve bronz eserlerde sıklıkla kullandığı- a week by a conductivity meter. Desalination process
mız yöntem, eserin arındırılırken %100 musluk suyu should be slow and gradual (Fig. 3).
seviyesine geldikten sonra %2 ila %5 arasında saf su For desalination of metal artifacts, different metho-
içerisinde çözünmüş sodyum karbonat (Na2CO3) veya ds can be applied according to the type of metal. In the
sodyum hidroksit (NaOH) içine konulmasıdır. Klorür Nixon Griffis Conservation Laboratory of INA-the Ins-
miktarları düzenli aralıklarla ölçülmekte ve gerekli titute of Nautical Archeology, the method we often use
görüldüğünde çözelti yenilenmektedir. Arındırma ta- on iron and bronze artifacts is to place them into sodium
mamlandıktan sonra eserin, saf su içerisinde kullanılan hydroxide (NaOH) or sodium carbonate (Na2CO3) dis-
sodyum karbonat, sodyum hidroksitten tamamen arın- solved in 2% to 5% pure water after reaching to a level
dırılması gerekmektedir . Kurşun eserlerin arındırma of 100% tap water during desalination. The amount of
2
aşaması ise diğer metal eserlere göre biraz farklıdır. chloride is measured at regular intervals, and the solution
Çünkü kurşun yumuşak su ile yıkandığında bozulma- is replaced if necessary. After completion of desalination
ya müsaittir. Bu nedenle, diğer tüm sualtı eserleri gibi process, the artifact must be completely free of sodium
arındırılmaya başlanır; ancak bu işlem çeşme suyu se- carbonate or sodium hydroxide that was used in pure
2
viyesine kadar devam etmelidir . water. Desalination process of lead artifacts is slightly
3
Eserin bünyesinde tuz kalmadığını anlayabilmek için different than of other metals. Because lead is apt to de-
uygulanan iki farklı test vardır. Civa nitrat ve gümüş teriorate when washed with soft water. For this reason,
nitrat testleri (Fig. 4-5). Bu testlerle eserlerin tuzdan ta- desalination process starts as with all other underwater
mamen arınıp arınmadığını tespit edilebilir. Negatif so- artifacts, but should continue only up until the level of
nuç alınması eserin kuruma aşamasına gelmiş olduğunu tap water. 3
gösterir. Kuruma aşaması, eserin materyaline göre hızlı There are two different tests that are applied to unders-
veya yavaş olmaktadır. Metal eserler direkt olarak ku- tand if the artifact is salt-free: mercury nitrate, and silver
rumaya alınmalıdır. Seramik eserler gibi yavaş şekilde nitrate tests (Fig. 4-5). These tests help determine if the
kurumaya alındıkları taktirde, nemden dolayı kolaylıkla artifact is desalinated. A negative result indicates that the
korozyona uğrayabilirler. artifact is now dry. The duration of drying phase depends
Sualtında uzun süre kalan eserlerin üzerleri zaman içe- on the material of the artifact. Metal artifacts should be
risinde, kalsiyum karbonat (Ca2CO3), organik kalıntı- directly taken to drying process. If they are dried slowly
lar, kum, kil ve deniz kabuklarından oluşan bir tortu ile as ceramic artifacts, they can easily undergo corrosion
kaplanmaktadır. due to moisture.

2 pH kağıtları ile suyun derecesi düzenli olarak ölçülmelidir. pH 2 The hardness of water should be regularly measured by pH
indikatör kağıdı 7 (nötr) sonucunu verince eser sodyum karbonat papers. When a pH indicator paper shows 7 (neutral), it means
(Na2CO3) veya sodyum hidroksit (NaOH) çözeltisinden that the artifact is free from sodium carbonate (Na2CO3) and
arınmıştır. sodium hydroxide (NaOH) solution.
3 Eğer konservasyon sırasında saf su kullanmak gerekirse, 3 If pure water is needed during conservation, 1 g of sodium
mutlaka 1 lt suya 1 gr sodyumsülfat (Na2SO4) ilave edilmelidir. sulphate (Na2SO4) must be added to 1 liter of water.

92