Page 56 - TINA Dergi Sayi 11

TINA

Denizcilik Arkeolojisi Dergisi

Halikarnassos limanı, doğusunda Zephyria (ya da The harbor is bounded by an island to the east
Zephyrion) denilen bir ada ile sınırlanmaktadır (Fig. called Zephyria (or Zephyrion), which connects
1c, d). Bir kıstak ile anakaraya bağlanan Zephyria to the mainland via an isthmus (Fig. 1c, d). The
adasının üzerinde, günümüzde Rodos’un St John şö- Castle of St Peter, which is currently located on
valyelerine ait Aziz Peter Kalesi yer almaktadır. the island, belonged to the Knights of St John of
Hekatomnus’un oğlu Mausolos (MÖ.377-353) , Rhodes.
10
gerek donanma için bir üs olabilecek limana sahip Mausolus (377-353 BCE), son of Hecatomnus,
10
olması ve kolay savunulabilecek bir bölgede yer al- decided to make Halicarnassus a new capital of
ması, gerekse deniz gücünü destekleyecek keresteye Caria in order to provide a harbor suitable as a base
ulaşılabilecek ormanların bulunması nedeniyle Ha- for a fleet in an easily defensible area, with forest
likarnassos’u Karya’nın yeni başkenti olarak seçmiş to provide timber for the ships . Thanks to its lo-
11
ve kentte büyük bir imar faaliyeti gerçekleştirmiştir . cation, Halicarnassus turned out to be one of the
11
MÖ.4.yy’dan itibaren Halikarnassos Ege bölgesindeki most important commercial harbors in the Aegean
coğrafi konumuna bağlı olarak Karya’nın en önemli after the 4 century BCE.
th
ticari limanlarından bir tanesi olmuştur. Mausolus preferred Zephyria Island for buil-
Mausolos, sarayı için Zephyria adasını tercih etmiş- ding his palace . Many ancient writers mention
13
12
12
tir . Zephyria adası ve Mausolos sarayından birçok Zephyria Island, the palace of Mausolus, and their
antik yazar söz etmekte olup liman ile ilişkisine relation to the harbor. Vitruvius (II.8.11,13-15)
13
de değinilmiştir. Vitruvius (II.8.11,13-15) şehrin alt described a view of the forum, the harbor, and the
kısmında limanın yanında agora yer aldığını, Mau- entire line of fortifications from the palace to the
solos’un sarayından bakıldığında sağ tarafta agora, right, and a secret harbor just below the walls to
liman ve surların en ucu ile sol tarafta surların aşağı- the left. Ps.-Scylax (99.1) wrote that Halicarnassus
sına gizlenmiş bir liman olduğundan söz etmektedir. had a closed harbor, and mentioned the presence of
Scylax Periplus’unda (99.1) Halikarnasos’un kapalı
bir limanı olduğundan ve adanın çevresinde diğer bir another harbor somewhere around the island and
liman ile bir nehirden söz eder. Ana limanda yer alan a river. The submerged mole in the main harbor is
ve bu makalenin konusunu oluşturan sualtında kalmış assumed to be related to the secret harbor in Vitru-
14
mendirek kalıntısı Vitruvius’un bahsettiği gizli liman vius’ description .
14
ile ilişkilendirilmiştir . Vitrivius (II.8.14) also mentioned that the Rho-
Vitrivius (II.8.14) Rodosluların Halikarnassos’u dians sent a fleet to seize the kingdom, however
ele geçirmek için bir filo gönderdiklerini, Artemi- Mausolus’ sister-wife, Artemisia, had her fleet sail
sia’nın kendi filosunu küçük limandan denize açılan from the small harbor into the open sea through a
bir kanaldan geçirerek büyük limana getirerek Ro- channel, arriving from there to the main harbor,
15
dos filosunu ele geçirdiğinden söz eder . Spratt gizli where her men seized the Rhodian fleet . Spratt
15
limandan, kıstağın kuzeybatısındaki ana limanda stated that the secret harbor had a line of wall in
16
16
uzanan bir dizi duvar olarak bahseder . the main harbor on the northwest of the isthmus .

10 SEVİN 2001, 49, 122. 10 SEVİN 2001, 49, 122.
11 MCNICOLL 1997, 16. 11 MCNICOLL 1997, 16.
12 Bugün Aziz Peter’a adanmış kalenin bulunduğu yarımadada 12 Based on the archaeological excavations on the peninsula of the
yapılan kazılardan ilk yerleşimin Mikenlere (MÖ.1400) kadar Caste of St Peter, the early settlement belonged to the Mycenaeans
gittiği ve daha sonra da 15. ve 16. yy.larda Haçlılar tarafından (1,400 BCE) and it was inhabited by Crusaders in 15 and 16 cen-
th
th
iskan edildiği anlaşılmaktadır (PEDERSEN 1994a, 216). Kale- turies (PEDERSEN 1994a, 216). The remains of the palace walls
de yapılan araştırma ve kazılarda Mausolos’un sarayına ait bazı of Mausolus were also found during the survey and excavation
duvarlar da tespit edilmiştir (PEDERSEN 1994b, 329). performed in the castle (PEDERSEN 1994b, 329).
13 VITRUVIUS II.8.10-11; PLINY II.204; STRABON XIV.2.16; 13 VITRUVIUS II.8.10-11; PLINY II.204; STRABON XIV.2.16;
PS.-SKYLAX 99.1; HERODOT VII.99. PS.-SKYLAX 99.1; HERODOT VII.99.
14 Pedersen’in yanı sıra (1994a, 219), Blackman da (1973, 125) 14 In addition to Pedersen (1994a, 219), Blackman (1973, 125)
bir çalışmasında söz konusu yapıdan “gizli limanın mendireği also mentioned the submerged structure as “the mole of the secret
ve bir kulenin temeli” olarak bahsetmiştir. Ancak bu yapıdaki harbor and the foundation of a tower”. However, he did not explain
geniş kanalın fonksiyonu açıklanamamıştır. the function of the large channel of the structure.
15 BEAN – COOK 1955, 87, dn.6. 15 BEAN – COOK 1955, 87, Dn.6.
16 SPRATT, 1856, p.1 ff. 16 SPRATT, 1856, p.1 ff.
54