Page 54 - TINA Dergi Sayi 11

TINA

Denizcilik Arkeolojisi Dergisi

1. GİRİŞ 1. INTRODUCTİON
Güneybatı Anadolu coğrafyasını kapsayan antik The region of Caria, an ancient district of sout-
Karya bölgesi, doğu ve batı kültürleri arasındaki hwestern Anatolia, had an important geographical
deniz ticaret ilişkisinde oldukça önemli bir konuma position in classical antiquity in terms of maritime
sahip olmuştur (Fig. 1). Girintili çıkıntılı kıyı yapısı trade relations between east and west (Fig. 1). Seve-
ile gemiler için elverişli doğal limanlar sağlayan ral coastal settlements dating from Hellenistic period
bölgede Geç Hellenistik Dönem’den Bizans Döne- to Byzantine period are located in the region, which
mi’ne kadar tarihlenen çok sayıda önemli yerleşim has an intended coastline offering natural harbors for
kurulmuştur. Yoğun bir denizel faaliyeti gösteren the ships. These coastal settlements, such as Myndus
söz konusu kıyı yerleşimleri arasında gelen Myndos (Gümüşlük), Halicarnassus (Bodrum), Cedrai (Sedir
(Gümüşlük), Halikarnassos (Bodrum), Kedrai (Sedir Adası), Cnidus (Datça), Tymnus (Bozburun), and
Adası), Knidos (Datça), Tymnos (Bozburun), Thys- Thyssanous (Söğüt), indicate dense maritime activity
sanous (Söğüt) vd. kentlere ait bazı yapılar, östatik-i- in the Caria region. Some constructions of these sett-
zostatik deniz seviyesi yükselimi ve bölgesel tekto- lements are currently under water due to the combi-
nik çökmenin beraber etkisi nedeniyle günümüzde ned effect of the eustatic – isostatic sea level rise and
sular altında bulunmaktadır . the regional tectonic subsidence .
1
1
Sualtında kalmış mimari yapılar, deniz seviyesi Submerged archaeological remains provide signi-
değişimleri üzerine yapılan jeoarkeolojik çalışmalar ficant data for geoarchaeological studies on sea level
için önemli veriler sağlar . Doğrudan deniz seviyesi change . In particular, moles, quays, breakwaters,
2
2
ile ilişkili olduklarından özellikle mendirek, rıhtım,
dalgakıran, çekek yeri ve balık havuzları gibi yapılar jetties, shipsheds and fish tanks are reliable sea-level
güvenilir deniz seviyesi göstergeleridir . Mimari ka- indicators since they are directly related to the sea
3
3
lıntıların modern deniz seviyesine göre derinliği; inşa level . Considering the current elevation of archa-
edildiği ya da son kullanıldığı dönem ile buzullara eological remains relative to the modern sea level,
bağlı deniz seviyesi değişimi göz önüne alınarak, construction or last usage period, and eustatic-isosta-
bölgesel düşey tektonik hareket oranı hesaplanabil- tic sea level change, the rate of local vertical tectonic
mektedir. Sualtında kalmış arkeolojik kalıntıların movement can be estimated. In addition to submer-
yanı sıra, kireçtaşı sahillerinde görülen gel-git çentiği ged archaeological constructions, geomorphological
gibi jeomorfolojik oluşumlar da eski deniz seviyele- formations, such as tidal notches, are also important
rini gösteren önemli yapılardır . indicators of former sea levels on limestone shoreli-
4
4
Günümüzden yaklaşık 20 bin yıl önce buzullar nes .
erimeye başlamış ve bunun sonucunda deniz seviye- As the last glacial period ended about 20,000 years
si yaklaşık 135 m yükselerek günümüz konumunu ago, glaciers began to melt and sea-level rose by 135
5
almıştır . Jeoarkeolojik çalışmalar, buzulların erime- m to its present level . The geoarchaeological studies
5
sine bağlı östatik-izostatik deniz seviyesi yükselme reveal that the eustatic-isostatic sea-level rise did not
6
miktarının son 2500 yılda yaklaşık 1 m.yi geçme- exceed approximately 1 m over the 2,500 years . The
diğini göstermektedir . Karya bölgesinin antik kıyı geoarchaeological studies performed on the ancient
6
kentleri üzerinde yapılan jeoarkeolojik çalışmalarda, coastal cities of the Caria region reported that the
Halikarnassos kıyılarında göreli düşey yer değiştirme relative vertical displacement was 1 m during the last
miktarının son 2400 yılda 1 m; yakın bölgedeki My- 2,400 years in Halicarnassus shores and 1.2 m during
ndos’da ise 2000 yılda 1.2 m olduğu belirtmektedir . the last 2,000 years in Myndus .
7
7

1 Söz konusu hareketlerin beraber etkisi “göreli deniz seviyesi 1 The combined effect of the eustatic-isostatic sea-level chang-
değişimi” olarak adlandırılmaktadır. Östatik (küresel ölçekte) es and vertical tectonic movements is called “relative sea-level
ve izostatik (bölgesel ölçekte) değişimler buzulların erimesi change”. Eustatic (global scale) and isostatic (regional scale)
sonucu gerçekleşir. changes occur due to glacier melt.
2 BLACKMAN 1973; FLEMMING 1978; PIRAZZOLI 1991; 2 BLACKMAN 1973; FLEMMING 1978; PIRAZZOLI 1991;
ÖZDAŞ – KIZILDAĞ 2013; KAYAN 2014; MORHANGE –
MARRINER 2015. MORHANGE – MARRINER 2015.
3 MORHANGE – MARRINER 2015. 3 MORHANGE – MARRINER 2015.
4 PIRAZZOLI 1986. 4 PIRAZZOLI 1986.
5 LAMBECK vd. 2014. 5 LAMBECK et al. 2014.
6 VACCHI vd. 2017, 782. 6 VACCHI et al. 2017, 782.
7 FLEMMING 1978, 412. 7 FLEMMING 1978, 412.
52