Page 28 - TINA Dergi Sayi 08

TINA

Denizcilik Arkeolojisi Dergisi

* Haluk Sağlamtimur ** Ali Ozan

nasya’nın uzak bölgelerini birbirine yakınlaştı- rade that connected distant regions of Asia Minor
ran ticaret, temelde bölgesel ihtiyaçlara göre be- was primarily dependent on regional needs. From
Ölirleniyordu. Erken dönemlerden itibaren başta Tthe earliest periods, there existed an interregional
tahıl ürünleri olmak üzere, tuz, yağ, tekstil, canlı hayvan buying and selling of mainly cereal crops, salt, oil, tex-
dışında altın, gümüş, bakır gibi metallerin bölgelerarası tiles, and live animals, as well as metals such as gold,
alım ve satımı yapılmaktadır. Söz konusu ticaretin bü- silver, and copper. A large part of the trade was known
yük bölümünün binlerce yıldır kervanlar aracılığıyla, to have been channeled for thousands of years via land,
karayoluyla yapıldığı bilinmektedir. Fırat ve Dicle gibi using caravans. However, river transport was naturally a
Önasya’nın iki büyük nehrinin içinden aktığı Anadolu ve part of this trade network in Anatolia and Mesopotamia,
Mezopotamya coğrafyasında nehir ulaşımı da bu ticari where two of the largest rivers of the Near East, the Eu-
ağın bir parçası olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu neden- phrates and the Tigris, flow through. It is likely that wa-
le erken dönemlerden itibaren güneydeki bölgelerin ihti- terways were extensively used for transportation of heavy
yacı olan özellikle maden, taş, ahşap gibi ağır ve hacimli and bulky goods, such as minerals, stones, and timber,
yüklerin taşınmasında büyük oranda su yollarının kul- which were needed in the southern regions from the early
lanıldığını söyleyebiliriz. Bunlara ek olarak nehir taşı- periods. An important consideration is that river transport
macılığının kara taşımacılığına oranla daha ucuz ve hızlı was cheaper and quicker than land transport. Transport of
bir taşımacılık yöntemi olduğu da bilinmektedir. Anado- goods by kelek from Anatolia south towards Mesopota-
lu’dan güneye Mezopotamya’ya doğru kelekle yapılan mia is primarily associated with the Tigris River, due to
taşımacılık suyun akış hızı ve içinden geçtiği bölgelerin the flow rate and the appropriate physical conditions of
uygun fiziki koşullarından dolayı daha çok Dicle Nehri the regions the river passes through. This article will thus
ile ilişkilidir. Bu nedenle bu yazıda Dicle Nehri üzerin-
deki nehir taşımacılığı anlatılmaktadır. attempt to describe river transport on the Tigris.
Anadolu’da bilinen adıyla “kelek” kullanılarak yapılan Using a raft known as a kelek, transport of both humans
insan ve yük taşımacılığı, Fırat ve Dicle Nehri boyunca and cargo has been maintained in Anatolia along the Eu-
binlerce yıl sürdürülmüştür. Türkçe ve Arapça’da “ke- phrates and Tigris rivers for thousands of years. Termed
lek” olarak adlandırılan bu taşıma araçları, Sümerce’de kelek in both Turkish and Arabic, this sort of raft was
ka-lá, Akadça “kalakku”, Asur yazıtlarında “kaluka” ve known as a ka-lá in Sumerian, kalakku in Akkadian, kalu-
1
Aramice’de “kalak” olarak bilinmektedir (Fig. 1). ka in Assyrian inscriptions, and kalak in Aramaic (Fig.1).
1
Arapça’da kamıştan sepet gibi örülerek yuvarlak ola- Round coracle-like basket-weave craft today is called
2
rak yapılmış olanlarına ise “quffa” denilmektedir (Fig. “quffa” in Arabic (Fig.2) . It is likely that the word “küfe”
2) . Olasılıkla Türkçe’deki “küfe” kelimesi buradan gel- in Turkish originates from this word. Such transportation
2
mektedir. Dicle Nehri’ne özgü bu taşıma araçları Asur vessels specific to the Tigris are common in Assyrian re-
3
kabartmalarında sıklıkla görülmektedir . liefs .
3
1 AGIUS 2008, 120. 1 AGIUS 2008, 120.
2 AGIUS 2008, 130; 132, Illustration 25. 2 AGIUS 2008, 130; 132, Illustration 25.
3 LAYARD 1853, plate 12. 3 LAYARD 1853, plate 12.

*Yrd. Doç. Dr. Haluk Sağlamtimur, Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü / Bornova-İzmir.
*Assoc. Prof. Haluk Sağlamtimur, Department of Archaeology, Faculty of Letters, Ege University, Bornova-İzmir.
**Yrd. Doç. Dr. Ali Ozan, Pamukkale Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü / Pamukkale-Denizli.
**Assist. Prof. Ali Ozan, Department of Archaeology, Faculty of Letters, Pamukkale University, Pamukkale-Denizli.
26