Page 79 - TINA Dergi Sayi 11

TINA

Maritime Archaeology Periodical

Fig. 6: Bir anıt mezar
kalıntısı, arka planda
Patara liman koyu.
Kuzeydoğudan gö-
rünüş (Patara Kazı
Arşivi)
Fig. 6: Remains of a
monumental tomb,
with the Patara harbor
bay behind, a view
from Northeast (Patara
Excavations Archive)
Kuzeyden başlayarak doğu kıyı boyunca birkaç söylemek mümkündür.
tane, yine cepheleri limana dönük olarak büyük anıt İç limanı koyun geri kalanından ayıran dilin (ya
mezar ve lahit yer alır (Fig. 6) . Burada da anıt mezar- da yarımadanın) kuzey kısmında görülen yapıların
9
lar form olarak Roma tapınak tipolojisini yansıtırlar. nerdeyse tamamı, halihazırdaki verilere göre, MS
Güneye inilince, Tepecik’in kuzeyinde, kıyıdan biraz 10. yüzyılda, Doğu Roma İmparatorluğu’nun Girit’i
içeride ama denizden kesinlikle görülebilecek şekilde Araplardan geri aldığı dönemde (MS 961) ya da he-
10
bir erken Hristiyanlık Dönemi kilisesi vardır . Kap- men sonrasında inşa edilmiştir. Bunların askeri amaçlı
samlı yayın çalışmaları devam eden bu kilise her ne oldukları, etraflarını çeviren surdan, ama en önemlisi
kadar Hristiyan bir azizin mezarı üzerine kurulu olsa ortogonal bir yerleşim planı göstermelerinden anla-
da limandan görülebilmesi de arzulanmış bir faktör şılmaktadır. Haklı olarak bu yerleşimin bir Kastron
olabilir. Ama Tepecik’in hemen batısında, iç limanın olduğu ileri sürülmüştür .
13
girişinde yer alan Liman Kilisesinin inşa nedeni, çok Söz konusu Kastronun güneyinde, yaklaşık 60x40
büyük bir olasılıkla kente deniz yoluyla gelenler tara- metre ölçülerinde, üzerinde belirgin bir yapı kalıntısı
fından hemen görülmesini sağlamaktır. görülmeyen “boş” bir alan yer alır. Alanda geçtiğimiz
Blokları Geç Antik surda devşirme olarak kulla- yıl gerçekleşen bir yüzey araştırmasında toplam dört
14
nılmış olarak bulunan Patara yol anıtı da buluntu ko- adet in situ sütun şaftına rastlanmıştır . Birbirlerine
numundan dolayı, iç limana çok yakın bir yerde, bir olan mesafeleri ve alandaki konumları belirlendiğinde
“Liman Agorası” ya da caddelerin kesiştiği bir kav- bunların askeri bir çekeğe ait olmaları gerektiği anla-
şakta dikili olmalıdır (Fig. 7) . İmparator Claudius’a şılmıştır. Birbirlerinden, çatıyı taşıyan sütun sıralarıy-
11
adanmış ve politik propaganda yüklü bu anıtın, devlet la ayrılan, doğu-batı doğrultulu ve yan yana dizili en
agorası gibi yine politik bir alan yerine iç limanda inşa az on adet uzun koridordan oluşmalıdır. Koridorların
edilmesi bulunduğu yerin önemini göstermesi bakı- genişlikleri yaklaşık 6 metredir ve bu haliyle, özellikle
mından kayda değerdir. Patara Yol Anıtını saymazsak, Yunanistan’dan bilinen birçok Klasik Dönem çeke-
iç limanın doğu kıyısındaki yapılaşma hakkında başka ğiyle benzeşirler . Böylece bu alanın, belki de çok
15
bir bilgiye maalesef sahip değiliz. Güney kıyısını ise, erken zamanlardan beri savaş gemilerinin karaya çe-
MS 141/142 depreminden sonra Rhodiapolisli Opra- kildiği bir yer olduğunu düşünmek mümkündür. Diğer
moas tarafından onartılan bir çifte stoa sınırlar . Ön taraftan, iç limanın girişinde yer alan bir yapı kalıntısı
12
sıra sütunları Geç Antik Sura entegre edilerek yarım başka bir olasılığı da gündeme getirmektedir: yukarıda
sütunlu bir cephe görüntüsü oluşturulan bu stoa hak- anılan dilin kuzey ucunun yaklaşık 60 metre kuzeydo-
kında henüz daha fazla veri bulunmamaktadır. Ama ğusunda 14 metre uzunluğunda, 10 metre yüksekliğin-
stoanın söz konusu bu entegrasyonundan sonra da de ve 2,40 metre kalınlığında çift cidarlı bir duvar ile
hemen karşısından iç limana girenleri karşılayan tem- bunun aksında biraz ilerde çapı on metre kadar olan
sil özelliğini, biraz değişerek de olsa sürdürdüğünü bir yuvarlak bir yapı kalıntısı bulunur (Fig. 8) .
16
9 IŞIK 1995.
10 PESCHLOW 2015.
11 ONUR 2016.
12 BRUER – KUNZE 2010.
13 BRUER – KUNZE 2010.
14 DÜNDAR – KOÇAK in print.
15 Örneğin Oniadai çekeği: BLACKMAN – RANKOW 2013.
16 BRUER – KUNZE 2010; DÜNDAR – KOÇAK in print.
77