Page 72 - TINA Dergi Sayi 11

TINA ARTICLE

Denizcilik Arkeolojisi Dergisi

PATARA LİMAN KOYU

ARAŞTIRMALARI: GENEL BİR BAKIŞ

A SURVEY OF THE PATARA HARBOR

BAY: A GENERAL OVERVIEW

* Mustafa Koçak

Anahtar kelimeler: Patara, Likya, Antik Liman, Liman Araştırmaları, Jeoarkeoloji
Keywords: Patara, Lycia, Ancient Harbor, Harbor Surveys, Geoarchaeology

ÖZET yonlar bir taraftan Eşen Ovasını doldurup çok büyük
2
Antalya ili sınırlarında yer alan Patara Antik Dö- oranda karasallaştırmıştır . Diğer taraftan, denize doğru
nem’de Likya Birliğine başkentlik de yapmış önemli taşınan daha ince yapılı kumlar rüzgarlar ve akıntıların
bir liman kentiydi. Kentin varlığının nedeni olan bu da etkisiyle bu ovayla deniz arasında yaklaşık 12 km
liman bugün bir bataklık halindedir. Arkeolojik araştır- uzunluğunda ve yüzlerce metre kalınlığında bir set
malar gerçekleştirmesini güç kılan bataklık ve çevresi oluşturmuştur. Bu setin Patara liman koyu önündeki
çok zengin bir mimari arşive sahiptir. Ama aynı zaman- kısmı yaklaşık 600 metrelik bir kalınlığa sahiptir. Adeta
da geçmiş binlerce yılın paleo-çevresel değişimlerinin bir baraj gibi eski deniz koyunun girişini kapatan kum-
izlerinin de saklandığı eşsiz bir depo niteliğindedir. lar, koydaki su seviyesinin deniz seviyesinden zaman
Güçlüğüyle orantılı olarak günümüze kadar gerçekle- zaman bir metreye kadar yüksek olmasına da neden
şen bilimsel çalışmalar fazla değildir. Yine de geçmiş olurlar. Hem bu durum hem de Antik Dönem’den gü-
çalışma ve gözlemler ışığında bir perspektif ortaya nümüze kadar deniz seviyesindeki genel yükselme ba-
koymak mümkündür. Çok önemli bir veri potansiyeline taklığın, kuzeyindeki dar boğazdan ilerleyerek modern
sahip Patara liman koyu ancak jeoarkeoloji ve jeofizik Gelemiş Köyü’ne kadar sokulmasına neden olmuştur.
gibi birçok disiplinin ortaklaşa çabasıyla araştırılıp ay- Böylece yaklaşık 1500 metre uzunluğunda ve en geniş
dınlatılabilecektir. yerinde yaklaşık 400 metre genişliğinde üzeri sazlık-
Patara’nın antik liman koyu günümüzde denizle iliş- larla kaplı bir bataklık alan ortaya çıkmıştır. Bataklık
kisi kesilmiş, sazlıklarla kaplı bir bataklık görünümün- içerisinde, kuzey-güney hattında armudi formlu iki adet
dedir (Fig. 1) . Batı Anadolu kıyılarının diğer birçok gölcük bulunur. Kuzeydeki yaklaşık 200x130 m, gü-
1
antik liman kentinde de görmeye alışık olduğumuz bu neydeki ise 190x105 m ölçülerine sahiptir. Derinlikleri
durumun yaratıcısı ise, bugün Patara’nın yaklaşık 5 km 5 metre kadar olup su altında görüş mesafesi, partikül-
kuzeybatısından denize dökülen Xanthos nehridir (Eşen ler halindeki organik maddelerden de kaynaklı olarak
Çayı/Kocaçay). Binlerce yıl boyunca taşınan alüv- 50 cm civarındadır .
3

1 ÖNER 2009; IŞIK – KOÇAK 2014; KOÇAK 2016a; DÜNDAR – KOÇAK in print.
2 Sadece birkaç yerde hala bataklık gölleri mevcuttur.
3 ÖZDAŞ – KIZILDAĞ 2014.

*Doç. Dr. Mustafa Koçak, Orcid: 0000-0001-6357-7091, Antalya Bilim Üniversitesi. Çıplaklı Mah.
Akdeniz Bulvarı, No:290 A Döşemealtı/Antalya Mustafa.kocak@antalya.edu.tr
*Assoc. Prof. Dr.Mustafa Koçak, Orcid: 0000-0001-6357-7091, Antalya Bilim Üniversitesi. Çıplaklı Mah.
Akdeniz Bulvarı, No:290 A Döşemealtı/Antalya Mustafa.kocak@antalya.edu.tr
70