Page 65 - TINA Dergi Sayi 10

TINA

Maritime Archaeology Periodical

Su altında kalmış prehistorik yerleşmeler (deniz se- 50-120 m altındaki derinliklerde düşünülen imar ve
viyesinin 120 m altına kadar) bulunduğundan kuşkula- inşaatlar inşaat çalışmalarının parçası gibi araştırılmalı
nılan bu alanlarda planlanan projelerin önceden IAA’e ve kontrol edilmelidir, bu, proje öncesi jeoloji ve mü-
bildirilmesi gerekmektedir. Bu alanlarda oluşumun hendislik yüzey ve yüzey altı araştırmalarını da içerir.
derinliğine bağlı olarak etki ve değerlendirme araştır- Arkeologlar imara açılması düşünülen alanların arkeo-
maları yürütülmelidir. Bunlar uygun sıklıkta yapılacak lojik portansiyelini değerlendirmek için projenin alın-
yüzey ve dipaltı araştırmalarını içerir. Antropojenik dığı tarihi kullanmalıdır. Deniz dibinden alınan çökelti
malzeme içeren veya bu tip kalıntıları içerme olasılığı örnekleri antropojenik eser veya kalıntıların varlığını
yüksek olan arkeolojik alanlar sakınılmalıdır ve proje anlamak için test edilmelidir.
planları buna uygun bir şekilde değiştirilmelidir. Fırtına Sonrası Yapılan Yüzey Araştırmaları:
Sığ sahanlıkta inşaat çalışması: Bu geç ppN ve Yüzey araştırması ve kazı fırtınalardan hemen sonra
Çanak Çömlekli Neolitik toplumların yaşamış olma kıyı boyunca ve sığ suda yapılmalıdır (0-10 m derin-
olasılığı olan 20 m derinliğe kadar olan alanlara işaret lik), erozyon ve kum tabakası düzenli olarak gözlen-
etmektedir. Bu tip yerleşmelerde taştan yapılmış yapı melidir. Bu geçmişte çok başarılı olmuş bir yöntemdir
elemanları ve değişik türde yerleşme kalıntılarının bu- ve İsrail kıyılarında daha fazla kalıntı bulunması
lunduğu düşünülür. Bu alanlarda öne çıkan kalıntıların olasılığı çok güçlüdür. Uzun vadede sığ sularda açığa
belirlenmesi için dalgıçlar ve uzaktan yönetilen ci- çıkan tehlikedeki sualtı prehistorik varlıkları korumak
hazlarla (ROV, yan taramalı veya çok ışınlı sonarlar) kum torbalarıyla kapatılmalı veya üzerindeki kum
sık sık yüzey araştırmaları yapılmalıdır. Bunlara ek tabakasına sürekli kum eklenmelidir.
olarak kıyı boyunca 50 m’den az olmayan aralıklarla Kamu Bilincinin Oluşturulması: Halk sualtı kül-
yüksek ayrımlı sığ sismik sistemi (SBp) yapılmalıdır. türel mirasına karşı borçlu olma, bu mirası koruma ve
Su altında kalmış yerleşmelerin varlığına işaret eden tahribatını önleme konusunda devletin bir ortağı ola-
antropojenik izleri sınıflandırmak ve üzerinde çalışma rak düşünülmelidir. Halkın işbirliğini sağlamak şarttır,
yapmak için 25 m aralıklarla karot alınmalıdır. Bozu- bu, bilinçlendirme ve dalış kulüpleri, amatör dalgıçlık,
lacağı veya planlanan inşaat faaliyetleriyle tamamen askeri dalgıçlık, endüstriyel dalgıçlık, okullar ve di-
81
üzerinin kapatılacağı düşünülen alanlarda açmalar ğerlerinin işbirliğinden faydalanmayı da içerir .
kazılmalıdır (50 x50 karede en az bir açma). Buna Sonuç olarak, İsrail’in Akdeniz kıyısı açıklarında su
ek olarak imar veya inşaat projesinin kazma ve açma altında kalmış prehistorik yerleşme ve arazilerin son
çalışmaları sırasında bir arkeolojik denetim olmalıdır. yıllarda yapılan yoğun araştırmaların dünyanın tüm
Derinliği 20-50 m aralığını geçen alanlarda da Epi- gelecek nesilleri için saklanması gereken rakipsiz bir
paleolitik ve Erken Neolitik avcı toplayıcılar yaşamış arkeolojik arşiv ortaya çıkardığı barizdir. Bu makale-
olabilir. Önemli yapı elemanlarının bulunması bek- de anahatlarıyla verilen modelin yine eşsiz keşiflerde
lenmez, bu nedenle deniz dibinde girişim olacak olan bulunmak için başka bölgelerdeki araştırmacılara
inşaat ve yapı çalışmaları için düşünülen alanlarda yardımcı olacağı umulmaktadır. Sualtı prehistorik
yüzey araştırması ve aynı şekilde ancak daha az yoğun arkeolojisi üretken, heterojen ve zengin kıyı ve deniz
şekilde daha yukarıdaki sığ derinliklerde dipaltı araş- çevrelerini kullanan kıyı topluluklarının denizle ilgili
tırması yapılmalıdır. Bunlar yalnızca yüksek ayrımlı faaliyetlerin henüz keşfedilemeyen özelliklerini ortaya
sığ sismik sistemi (SBp) ve karot alma yöntemini çıkarmalıdır. Gelecekteki yoğun sualtı araştırmaları su
içermelidir. Buna ek olarak kazma ve kanal açma işle- altında kalmış prehistoryanın dünya prehistoryasına
rinde arkeolojik denetim gerekmektedir. önemli, sürekliliği olan bir boyutla katkıda bulunması-
Derin sahanlıkta inşaat işleri: Deniz seviyesinin nı güvence altına almalıdır.

81 Yönetmelikler, yasalar, poliçe belgeleri, risk değerlendirme ekspertizleri, korunan arkeolojik alanlar, kurumlar ve müzelerle ilgili
ayrıntılı bilgi için bkz.GALILI ve ARENSON 2014; GALILI ve ROSEN 2010.
63