Page 35 - TINA Dergi Sayi 10

TINA

Maritime Archaeology Periodical

Başlangıçta buluntuların çoğunluğu tesadüfi bulun- araştırılmasına yönelik bir program başlatılmıştır.
tulardı ve balıkçılar, amatör dalgıçlar tarafından veya Elli yıl süren çalışmalar sonucunda İsrail’in Akdeniz
denize ilişkin yapı projelerinin yapımı sırasında veya kıyılarının açıklarında sualtında kalmış olan 17 pre-
10
çakıl ocaklarında rastlantı sonucu bulunmuştu. Bun- historik yerleşme ortaya çıkarılmıştır , bunların bir
lar belirli bir arkeolojik bağlamdan yoksun, dağınık çoğu bölgedeki geçmiş kıyı nüfuslarının kültür ve
haldeki eserlerden oluşmaktaydı. Yirminci yüzyılın geçimlerine ilişkin bilgiler elde etmemizi sağlayan
ortalarından başlayarak hedefe yönelik araştırmalar so- kapsamlı ve iyi korunmuş bulgular içermekteydi.
nucunda bir kaç ülkede (örn. İsrail, Danimarka, Yunan- Bunlar arasında bir Orta paleolitik, bir Epi-paleolitik,
istan) in situ dolgular ve batık yerleşme kalıntıları 13 Neolitik yerleşmenin yanısıra dönemi belirlene-
bulundu. Bu buluntular batık prehistorik kalıntıların meyen iki yerleşme daha bulunmuştur (olasılıkla Geç
potansiyelini ve prehistorik kıyı kültürleri konusunda pleistosen-Erken Holosen). Neolitik yerleşmeler iki
bilgi verme yetisini ortaya koymaktadır . prehistor- ana kültürel evreye aittir: günümüzden 9250 – 8000
6
ik sualtı arkeolojisinin günümüzde aşması gereken (kalibre edilmiş) yıl öncesine tarihlenen Atlit-Yam
güçlük; keşif, kazı, yüzey araştırması ve belgelemeyi yerleşmesinde temsil edilen Çanak Çömleksiz Neo-
yapabilecek bir metodoloji oluşturarak sualtında kalan litik C (ppNC) ve 8000 ila 6500 (kalibre edilmiş) yıl
prehistorik değerlerin dünya prehistoryasına anlamlı ve öncesine tarihlenen 12 Çanak Çömlekli Neolitik (pN)
kalıcı bir katkıda bulunmasını garanti edebilmesidir. yerleşme.
İSrAİL’De bAtIK PreHİStOrİK eSerLerİn GeÇmİŞİ Çanak Çömlekli Neolitik Dönem yerleşmeleri
İsrail’de sualtı arkeolojisi 1960 yılında başlayarak Kuzey’den Güney’e şu şekilde sıralanmaktadır: Kfar-
öncelikle limanlar ve batık gemiler üzerinde yapılan Samir (Kuzey, merkez ve Güney); Hishuley Carmel;
7
çalışmalara yönelmiştir . Daha o zamanlarda Akdeniz Kfar-Galim (Kuzey ve Güney); Nahal Galim; Ha-
ve Taberiye Gölü’nde sınırlı miktarda sualtında kalan hoterim; Tel-Hreiz (Kuzey ve Güney); Megadim;
8
prehistorik eserlerin izleri keşfedilmişti (Şekil 1, 2). Atlit Kuzey koyu; Neve-Yam (Kuzey ve Güney ve
Sular altında kalmış olan bir yerleşmede yapılan ilk Temanun Adası) ve Habonim. Geç Çanak Çömlekli
12
kapsamlı araştırma, kısmen sular altında kalmış olan Neolitik Dönem veya Erken Kalkolitik Döneme
11
Neve-Yam yerleşmesi 1969 yılında bir kış fırtınası ait olduğu düşünülen Çanak Çömlekli Neolitik
9
sırasında ortaya çıktığında başlamıştır . Daha sonra Dönem yerleşmelerin 11'i Wadi Rabah kültürüyle
1980’li yılların başlarında bu makalenin baş yazarı ilişkilendirilirken, Neve-Yam Kuzey yerleşmesinde
tarafından sular altında kalmış olan yerleşmeler- Wadi Rabah kültüründen önceki Lodian kültürünün
in yüzey araştırması, kazılması, kurtarma kazısı ve özelliklerini taşıyan çanak çömlekler bulunmuştur .
13

Fig. 2: Merhum Avner Raban
1961’de Tebariye Gölü’nde bul-
duğu bazalt taşından yapılma bir
kadehi tutarken. (Sualtı Araştırma
Birliği)
Fig. 2: The late Avner Raban
holding a basalt chalice retrieved
in 1961 from the Sea of Galilee.
(The Association for Underwater
Research).

6 e.g. GUSICK-FAUGHT 2010; BENJAMIN vd. 2011; EVANS vd. 2014; STURT vd. 2018; WICKHAM-JONES 2018 passim
7 FRITSCH-BEN-DOR 1961; LINDER-RABAN 1965.
8 RONEN 1965.
9 WRESCHNER 1977a.
10 GALILI-WEINSTEIN-EVRON 1985; GALILI vd. 2015a; GALILI vd. in press.
11 GOPHER-GOPHNA 1993; GOPHER 2012.
12 GARFINKEL 1999.
13 GALILI 2004; GALILI vd. 2017c.
33