Page 33 - TINA Dergi Sayi 10

TINA ARTICLE

Maritime Archaeology Periodical

SUALTINDAKİ PREHİSTORİK ESERLERİN TESPİTİ,

KAZILARI VE ARAŞTIRILMASINDA “İSRAİL MODELİ”
“THE ISRAELI MODEL” FOR THE DETECTION, EXCAVATION

AND RESEARCH OF SUBMERGED PREHISTORY

* Ehud Galili ** Liora Kolska *** Baruch Rosen
Horwitz

Anahtar kelimeler: sualtı kazısı, deniz seviyesindeki değişim, kültürel mirasın yönetimi, Neolitik, Akdeniz balıkçı köy-
leri, su kuyuları, zeytinyağı

Key words: underwater excavation, sea level change, cultural heritage management, Neolithic, Mediterranean fishing
villages, water wells, olive oil
ÖZet

Bilimsel sualtı arkeolojisi, scuba dalışının keşfiyle birlikte 20. yüzyılın başlarında başlanmıştır. Öncesinde prehistorik
kalıntılar daha çok balıkçılar, dalgıçlar tarafından veya denize ilişkin projeler sırasında rastlantı sonucu bulunmuştur. pre-
historik sualtı arkeolojisinin günümüzde aşması gereken güçlük; keşif, kazı, yüzey araştırması ve belgeleme yapılabilme-
sini sağlayacak bir metodoloji oluşturmayı başararak sualtında kalan prehistorik değerlerin dünya prehistoryasına anlamlı
ve kalıcı bir katkı yapmayı garanti edebilmesidir. İsrail’in Akdeniz kıyıları açıklarında sualtında kalmış Neolitik köyler
keşfedilmesinin ardından, bu makalede geçmişteki kıyı kültürlerinin anlaşılabilmesi için sualtı prehistorik araştırma potan-
siyeli ortaya konmaktadır. İsrail’de yaklaşık elli yıldır devam etmekte olan sualtı arkeolojik araştırmalarında 17’si Akden-
iz’de, birkaçı da Taberiye Gölü’nde (Celile Gölü) bulunan, tümü kapsamlı ve iyi korunmuş buluntular içeren prehistorya
yerleşmeleri ortaya çıkarılmıştır. Bu makalenin konusunu oluşturan Akdeniz yerleşmeleri temel olarak iki ana kültür evres-
ine aittir: günümüzden 9250-8000 yıl öncesine tarihlenen Atlit-Yam yerleşmesi ile temsil edilen Çanak Çömleksiz Neolitik C
Dönemi ve günümüzden 8000 ile 6500 yıl öncesine tarihlenen Çanak Çömlekli Neolitik Dönem yerleşmeleri ve diğerleri. Bu
makale sualtında kalan arazi ve yerleşmelerin nasıl bulunduklarını, yüzey araştırmalarının ve kazılarının yapılışını, ne şekilde
analiz edilerek yönetildiklerini anahatlarıyla anlatan çok disiplinli bir modelin temel ilkelerini sunmaktadır. Modelin içeriği
şu ana başlıklarda toplanmıştır: (A) Yerleşim yeri ve kalıntıların durumu (B) Arama yöntemleri ve yerleşmenin saptanması,
(C) Arkeolojik verilerin toplanması, (D) Batık yerleşmelerin tipolojisi, (E) Deniz seviyesi ve kıyı değişimlerin yeniden kurul-
ması, (F) Kıyısal uyarlanma ve yerleşmenin terk edilme süreci, (G) Sualtı yerleşmelerinin kültürel kaynak yönetimi.
aBStRaCt
Scientific underwater archaeology started in the early 20 century with the development of scuba. Prehistoric artefacts
th
were discovered incidentally by fisherman, divers or in the course of marine projects. The current challenge of underwater
prehistoric archaeology is to establish a methodology that will enable exploration, excavation, survey and documentation,
and guarantee that submerged prehistory makes a significant, enduring contribution to world prehistory. With reference
to the inundated Neolithic villages discovered off the Israeli Mediterranean coast, this paper demonstrates the potential of
submerged prehistoric research for the understanding of past coastal cultures. Five decades of underwater archaeological
research in Israel has revealed 17 submerged prehistoric sites in the Mediterranean, and few in the freshwater, inland, Sea of
Galilee, all containing substantial and well-preserved finds. The Mediterranean sites, the focus of this article, belong mainly
to two main cultural phases: The Pre-Pottery Neolithic C represented at the site of Atlit-Yam, dated to 9250–8000 cal. BP,
several Pottery Neolithic sites dated to between 8000 and 6500 cal. BP and others. This article presents the fundamentals of
a multi-disciplinary model outlining how submerged landscapes and settlements were located, surveyed, excavated, analyzed
and managed. Aspects covered by the model are: (A) Site location and survival, (B) Search methods and site detection, (C)
Procurement of archaeological data, (D) Typology of the submerged sites, (E) Reconstructing sea level and coastal changes,
(F) Coastal adaptations and site abandonment, (G) Cultural resource management of submerged sites.
*Ehud Galili, Orcid ID: 0000-0002-9621-4921. Zinman Arkeoloji Enstitüsü, Hayfa Üniversitesi, Hayfa, POB 180 Atlit, 30300 İsrail, Galil-
ish@netvision.net.il
*Ehud Galili, Orcid ID: 0000-0002-9621-4921. The Zinman Institute of Archaeology, University of Haifa, Haifa, POB 180 Atlit, 30300 Isra-
el, Galilish@netvision.net.il
**Liora Kolska Horwitz, Orcid ID: 0000-0002-8776-8658. Ulusal Doğa Tarihi Koleksiyonları, Kudüs Musevi Üniversitesi, E. Safra Campus,
Kudüs, İsrail, lix1000@gmail.com
**Liora Kolska Horwitz, Orcid ID: 0000-0002-9621-4921. The National Natural History Collections, The Hebrew University of Jerusalem,
E. Safra Campus, Jerusalem, Israel, lix1000@gmail.com
***Baruch Rosen, Orcid ID: 0000-0003-2350-1441. Bağımsız Araştırmacı, Kaplanski St. 26 Petah Tikva, İsrail, rosernbar@netvision.net.il
***Baruch Rosen, Orcid ID: 0000-0002-9621-4921. Independent Researcher, Kaplanski St. 26 Petah Tikva, Israel,
rosernbar@netvision.net.il 31