Page 40 - TINA Dergi Sayi 08

TINA

Denizcilik Arkeolojisi Dergisi

Daha sonra çuvallara konulan tulumlar oradan satın otomobil iç lastiklerinden yapılmış, yeni nesil kelekler
alınan katırlara yüklendikten sonra kuzeye doğru yola kullanılmaktadır (Fig. 12).
çıkılmaktadır . Bazı durumlarda kelek sahipleri yola Arkeolojik ve yazılı kayıtlar dışında, günümüze ka-
17
çıkmadan yük katırlarını 4-5 gün önce karadan Musul’a dar kısmen varlığını sürdürmüş, insan ve yük taşımacı-
gönderdikleri için oradan yeni hayvan satın almadan lığı açısından kelekçilerin yaşamış oldukları, kayıtlara
kendi hayvanlarına tulumları yükleyip geri dönmekte- geçmemiş daha küçük köyler ve limanların varlığı da
dirler. Bazen de, katırlar üzerine yüklenen tulumlardan bilinmektedir. Bu nedenle Dicle Nehri’nin içinden ak-
kalan yer olursa Musul’dan alınan kına, baharat, kumaş tığı Diyarbakır, Batman ve Siirt il sınırlarında bulunan
gibi ürünler satılmak üzere Güneydoğu Anadolu’ya çok sayıda köyün adı “Keleke” “Kelekçi” veya “Kayık-
getiriliyormuş. Diyarbakır veya Hasankeyf’e ulaşan lı” dır. Bu köyler tarihsel işlevlerini yitirmiş olmalarına
yükler indirildikten sonra katırlar burada satılıyormuş. rağmen, söz konusu köy isimleriyle ve günümüze kadar
Kelek hala Anadolu’nun iç sularında kısa mesafeler ulaşan varlıklarıyla nehir taşımacılığı ve kelek yolcu-
için taşıma aracı olarak kullanılmakla birlikte, artık ah- luğunun bir parçası olarak günümüzde de hayatlarına
şap ızgaraların altında deri tulumlar yok. Tulum yerine devam etmektedirler.

17 LAYARD 1853, 319.

Fig 12: Günümüzde kullanılan, otomobil iç lastiklerinden yapılmış kelek. (Fotoğraf: Haluk Sağlamtimur)
Fig 12: A modern day kelek made of auto tubes. (Photo by Haluk Sağlamtimur)

After packing the sheepskins in bags, they loaded ation of keleks are used, replacing the sheepskins with
them onto mules purchased locally and drove them auto tubes (Fig.12). In addition to archaeological and
back to the north . In some cases, kelek owners sent written records, we know that there are some smaller
17
their mules to Mosul by land 4 to 5 days before they villages and ports where the practice of making keleks
departed, so that they could use their own animals to for passenger and cargo transportation has partly sur-
return the sheepskins. Sometimes if they had enough vived to the present day. This is the reason why many
space, they also loaded merchandise, such as henna, villages within the boundaries of Diyarbakır, Batman,
spices, and fabric from Mosul, and then sold them in and Siirt provinces, where the Tigris River passes
southern Anatolia. Some would sell the mules after through, are called “Keleke”, “Kelekçi”, or “Kayıklı”.
disposing of their loads in Diyarbakır or Hasankeyf. Although these villages have lost their historical pur-
Although the kelek is still used as a transport vehicle pose, embedded in their village names and their very
for short distances in Anatolia, today they do not use existence today, the memory of river transport and
sheepskins under the timber framework. A new gener- voyage by kelek persists.

17 LAYARD 1853, 319.
38