Page 24 - TINA Dergi Sayi 7

TINA TINA

Denizcilik Arkeolojisi Dergisi Maritime Archaeology Periodical

Kıbrıs için denize açılan gruplar ne tür deniz araçların- koyda veya kıyıdan biraz açıkta oltayla avlandığı tah-
da seyahat etmişlerdi? Bu önemli soruyla ilgili ne yazık min edilmektedir .
31
ki elimizde hiç kanıt yoktur. Avrupa’nın çeşitli yerlerinde Ege’de denizciliğin Mezolitik Dönem’le günlük ya-
bulunan tekne kalıntılarına, etnografik ve tarihi örnekler- şamın bir parçası haline gelmiş olmasını destekleyen
le deneysel arkeolojik çalışmalara dayanarak, bu dönem- en önemli kanıtlar, adalardaki MÖ 9-8. binyıllara ta-
de kullanılan teknelerin kısa küreklerle hareket ettirilen, rihlenen mevsimlik kamp alanlarının varlığıdır. Kuzey
yelkensiz ve basit deniz araçları olduğu düşünülmektedir Asporatlar’daki Şeytan (Gioura, Youra) Adası’ndaki
(Fig. 4 ve 5). Hareket insan gücüyle sağlansa da, elverişli Kiklop Mağarası buluntuları, Kikladlar’daki Kythnos
akıntı ve rüzgârların kolay hareket için kullanıldığı dü- (Termiye) Adası üzerindeki Maroulas kamp alanı, On
şünülür. Ağaç tomruklarının birbirine bağlanarak oluştu- İki Adalar’daki Ikaria (Ahikerya) Kerame 1 ile Halki
rulan ve açık denizde kontrolü zor olan sallardan ziyade, (Herke) Areta’daki kamp alanları Ege’nin nispeten
tekli veya çiftli oyma ağaç teknelerin çeşitli sabitleyici küçük yüzölçümüne sahip adalarında bile gelişkin ve
mekanizmalarla birlikte kullanıldıkları önerilmektedir . canlı bir yaşamın geliştiğinin en açık göstergeleridir
30
32
Ege’de MÖ 11 binlerde kesin olarak yapıldığını (Fig. 7). Ege’nin en büyük adası olan Girit’in güney
bildiğimiz denizcilik, MÖ 10. binyıldan ilk çiftçi top- sahillerinde yer alan Damnoni ve Livari buluntu alan-
lumlarının Ege’ye yerleştiği MÖ 7000’e kadar aralık- ları Mezolitik Dönem’e ait yontma taş buluntulara sa-
sız olarak devam eder. Tüm bu süreçler içinde konar hiptir (Fig. 8). Damnoni ve Livari yontma taş aletleri
göçerlerin mevsimlik kamp alanları kurmak, verimli arasında bulunan Milos obsidyenleri, denizaşırı takas
koy veya boğazlardaki deniz ürünlerinden faydalan- ağlarının Mezolitik Dönem’de neredeyse tüm Ege’yi
mak, avlanmak ve çeşitli hammaddeleri edinmek ama- içine alacak şekilde işlediğine işaret etmektedir . Bu
33
cıyla denize açıldıkları bilinmektedir. Sözgelimi, MÖ dönem konar göçerlerini, adaların sağladığı doğal ko-
8. binyılda Franchthi yontma taş alet topluluğunun runaklı yaşam alanlarını değerlendiren, çakmaktaşı
%3’ü artık Milos obsidyeninden oluşuyordu (Fig. 6). veya obsidyen gibi hammaddelere erişim sağlamak
Topluluğun denize açıldığını gösteren başka bir kanıt isteyen, adalarda yaşayan geyik, yaban domuzu ve
da balık kemiklerinden gelmektedir. Franchthi’nin Üst kuş gibi av hayvanlarını tercih eden ve balıkçılık-yu-
Mezolitik tabakalarında ağırlığı 200 kilograma varan muşakça toplayıcılığı için verimli koy ve dar boğazlar
mavi yüzgeçli orkinoslara (Thunnus thynnus) rastlan- arayan gruplar olarak düşünebiliriz . Özellikle Ma-
34
mıştır. Ayrıca levrek ve barakuda (ıskarmoz) gibi diğer roulas (Kitnos/Termiye) ve Kerame 1 (Ikaria/Ahi-
tuzlu su balıklarının çok sayıda avlandığı görülür. Her kerya) buluntuları bize konar göçerlerin geçici (veya
ne kadar bu türler kıyıya yaklaşan türler olup kıyıdan kalıcı) konutlarına, mezarlarına ve materyal kültürüne
avlanmaları mümkün olsa da, özellikle orkinosların dair çok değerli bilgiler sunmaktadır .
35
30 BAR-YOSEF MAYER vd. 2015.
31 ROSE 1995.
32 SAMPSON 1998; SAMPSON vd. 2012; SAMPSON vd. 2016.
33 STRASSER vd. 2014; CARTER 2016.
34 TRANTALOUDI 2011.
35 SAMPSON vd. 2012.

22 23