Page 27 - TINA Dergi Sayi 10
P. 27
TINA
Maritime Archaeology Periodical
Aşağı Pınar’daki çalışmalarımız bölgede
25
Mezolitik toplulukların bulunmaması nedeniyle
Neolitik çiftçilerin yayılımının Trakya’ya gel-
dikten sonra çok hızlı olduğunu göstermiştir.
Göçle gelen çiftçilerin bazıları Trakya’yı geçip
çok kısa bir süre içerisinde Tuna Nehri havzasına
kadar Doğu Balkanların hemen hemen tümüne
yayılarak çok sayıda küçük yerleşme kurdukla-
rını göstermektedir. Balkanlara yayılan bu kül-
türün buluntu topluluğu hemen hemen bölgenin
tümünde aynı özellikleri taşımaktaysa da boya
bezemeli çanak çömleğin üzerindeki bezeklerin
farklılaşmasına göre yerel olarak Karanovo-Kre-
mikovci-Gradesnitsa-Starçevo-Körös gibi biraz
da zorlama olarak farklı adlarla anılmaktadır, biz
bunları burada genel olarak Balkan İlk Neolitik
Fig.13: Yarımburgaz IV çanak çömleği. kültürleri olarak tanımlamaktayız.
Fig.13: Yarımburgaz Layer 4 pottery.
Dönemin ilk evrelerindeki taşıyıcı sistemleri
ahşap direklerden oluşan dörtgen planlı yapıların
tabanlarında kırmızı aşı boyası kaplama görülür.
Doğu Marmara Neolitiğine göre en ayırt edici
özellik, yerleşmelerde ve yerleşmelerin çevre-
sinde gömütlerin olmamasıdır. Fikirtepe-Ya-
rımburgaz yerleşmelerinden yüzlerce gömüt
çıkarılmasına karşın, tüm Balkanlarda kazılan
yerleşmelerden çıkarılan gömüt sayısı yakla-
şık otuzdur. Balkan İlk Neolitik çanak çömleği
kırmızı üzerine beyaz renkte çoğu geometrik ve
ender olarak sarmallardan oluşan boya bezeme-
leriyle Doğu Marmara’dan tümüyle farklı özel-
Fig.14: Yarımburgaz III çanak çömleği. likler sergiler. Aynı zamanda yine Doğu Mar-
Fig.14: Yarımburgaz Layer 3 pottery.
mara’dan farklı olarak kapların üzerinde büyük
yassı tutamakların yerini tüp biçimli tutamaklar
almış; düz dipli kaplar yerini kabı yerden yüksel-
ten küçük kaidelere bırakmıştır. En özgün kap bi-
çimlerin arasında “lale biçimli” olarak adlandırı-
lan uzun gövdeli, olası içki kaplarını sayabiliriz.
Doğu Marmara’da dörtgen biçimli gördüğümüz
hemen hemen tümü çizi ya da kesme bezemeli
ayaklı kült masası olarak adlandırılan kaplar ise
Batı Marmara grubunda da oldukça yaygındır;
ancak buradakilerin tümü dörtgen değil üçgen
biçimlidir. Yine buluntu topluluğunun farklı bir
özelliği yassı balta ve kil heykelciklerin sayısal
Fig.15: Yarımburgaz IV kabı. çokluğudur. Buna karşılık batıda yontmataş alet
Fig.15: Yarımburgaz Layer 4, vessel. sayı ve çeşidi doğuya göre çok az olmanın öte-
sinde doğuda alet yapımının belirleyici özelliği
olan baskı yöntemi ve mermi biçimli çekirdekle-
rin yerini batıda Karanovo dilgileri olarak anılan
büyük sırtlı dilgiler almıştır.
25 ERES vd. 2015; ÖZDOĞAN 2013a.
25
