Page 23 - TINA Dergi Sayi 10

TINA

Maritime Archaeology Periodical

However, by looking at the components of their this group has some significant features that are very
cultural assemblage, they must have left the eastern different from the other migrant group of farmers co-
core before the end of PPNB, crossing over Central ming through the Aegean, which will be elaborated
Anatolia, and must have stopped for some time in the later. The pottery of the group is mostly of pale brow-
Lakes District before continuing northwards along the nish coloured hole-mouth jars and juglets, featured by
15
tectonic valley of the Sakarya River. The trajectory heavy lugs; decoration is mostly confined to four-fo-
followed by this movement, from Kuruçay onwards oted rectangular vessels, exclusively by light incision
before reaching Ilıpınar, Barçın, and Aktopraklık in depicting simple geometric patterns (fig.10,11). They
Southeastern Marmara, is apparent from several sites have a very elaborate lithic assemblage, characterised
recovered along the route, revealing typical assembla- by bullet cores, pressure flaking, and small blades.
ges akin to Fikirtepe. After crossing the İznik basin, Polished stone tools, though present, are not nume-
16
encountering communities of the Mesolithic Ağaçlı, rous; likewise clay figurines are also conspicuously
they seem to have terminated their migration without very few. All of the sites have intramural burials and
moving into Thrace. All of the settlements in the İz- also cemeteries nearby. As clearly evidenced at Ilıpı-
nik-Bursa region reflect the typical Anatolian village nar, they sustained their traditional means of subsis-
style of rectangular houses, best known from Ilıpı- tence, being rather reluctant to add aquatic, marine, or
17
nar and Aktopraklık. The material assemblage of hunted species to their diet.

Buna karşılık çekirdek bölgenin farklı kesimlerinde o ötesine geçmemiş, Doğu Marmara kıyılarında kal-
bölgelere özgü farklı aletlerin, takıların ve hatta sembol- mıştır. Bu grubun Marmara Bölgesine gelip Ağaçlı
lerin geliştiğini bilmekteyiz. Marmara Bölgesine doğu- kültürüyle kaynaşmazdan önce Marmara Denizinin
dan ve batıdan gelen iki kolu bu açıdan incelediğimizde güney kesiminde İznik İnegöl Bursa Havzasında kur-
bunların çekirdek bölgenin farklı yörelerinden çıktık- muş oldukları Ilıpınar, Barçın, Menteşe ve Aktoprak-
larını ve birbirinden farklı yolları izleyerek bu bölgeye lık yerleşmelerindeki bütün yapılar çekirdek bölgede
geldiklerini kesin olarak söyleyebilecek durumdayız . olduğu gibi Anadolu Neolitik mimari geleneğini yan-
14
Bu iki gruptan doğudakini Fikirtepe-Yarımburgaz, ba- sıtan dörtgen planlıdır. Bu grubun batıdakinden be-
17
tıdakini ise Balkanlarda İlk Neolitik Dönem kültürleri lirgin farkları arasında donuk koyu yüzlü çanak çöm-
olarak adlandırıp başlıca özelliklerini ayrı ayrı tanıtma- leği, özellikle büyük tutamakları ile dikkati çeken
ya çalışacağız (Fig. 9). geniş ağızlı ve düz dipli çömlekleri, uzun gövdeli dar
Doğu marmara’da Fikirtepe-Yarımburgaz buluntu toplulukları ağızlı kaplarının yanı sına üzeri geometrik kesme ve
Her ne kadar bu grubun doğudaki çekirdek bölgenin oyma bezemeli, köşeli ayaklar üzerinde yükseltilmiş
neresinden yola çıktığını tam olarak bilemiyorsak da ha- “kült masası” olarak da adlandırılan köşeli kaplarını
len yerleşim içi ölü gömme geleneğini sürdürmüş olması da sayabiliriz. (Fig. 10,11). Bu kültür özellikle mer-
grubun Çanak Çömleksiz Neolitik Dönemin bitiminden mi biçimli çekirdekleri, baskı yöntemiyle çıkartılmış
önce çekirdek bölgeden ayrılmış olduğunu düşündür- ince dilgileri ve çeşitli aletlerle tanınan çok zengin
mektedir. Buluntu topluluğunu oluşturan ögeler ve İç yontmataş geleneğine sahiptir. Buna karşılık Neolitik
Batı Anadolu’da yapılan yüzey araştırmaları bu grubun paketin önemli ögeleri arasında sayılan yassı baltalar
olasılıkla Orta Anadolu’dan hızla geçtikten sonra Göller ve kil heykelcikler sayı ve çeşit bakımından oldukça
Bölgesinin kuzeyine geldiğini ve buradan kuzeye doğru azdır. Yapıların taban altlarında gömüler ve yerleş-
Porsuk, Sakarya Vadilerini izleyerek yukarı çıktığını menin hemen yakın çevresinde de mezarlıkları var-
15
göstermekte, bunlar güneyde Kuruçay, Demircihöyük, dır. En açık olarak Ilıpınar’da izlendiği üzere gelen
Barcın, Ilıpınar ve Aktopraklık gibi buluntu yerlerinden topluluğun beslenmesi genelde tarım ve hayvancılığa
izlenebilmektedir . dayalı olup buna karşılık bulundukları ortamın zengin
16
Güneyden gelen grup Ağaçlı toplulukları ile kaynaş- su ürünlerinden ve av hayvanlarından az yararlanmış-
tıktan sonra daha fazla ilerlemeyerek Çatalca hattının lardır.

14 ÖZDOĞAN 2010, 2011. 15 Neolithic dispersal, or the endemic movement of simple
15 Doğu’daki merkez bölgeden Batı Avrupa’ya kadar olan Neolitik farmers beginning from the core area in the East all the way
yayılım veya basit çiftçilerin endemik hareketi ‘göç momentumu’ yön- to Western Europe, can only be explained by modalities of
temleriyle açıklanabilir; bu bağlamda bk. ÖZDOĞAN 2008; ROWLEY-
CONWY 2011. ‘momentum to migrate,’ in this respect see ÖZDOĞAN 2008;
16 EFE 2000, 2005; FRENCH 1967; MELLAART 1955. ROWLEY-CONWY 2011.
17 KARUL 2017; ROODENBERG 2008. 16 EFE 2000, 2005; FRENCH 1967; MELLAART 1955.
17 KARUL 2017; ROODENBERG 2008
21