Page 21 - TINA Dergi Sayi 11

TINA

Maritime Archaeology Periodical

Bu antik alanların kuruluş ve yaşamları, delta geli- Based on these evaluations, it appears that in this sec-
şiminin aşamaları ile yakından ilgilidir. Holosen’de tion of the Büyükdere Valley on which the mound stands,
meydana gelen deniz ve kıyı çizgisi değişmeleri Panaz- there was a deep ravine during Pre-Holocene, and the sea
tepe’nin bulunduğu Gediz delta gelişimini kontrol et- which rapidly increased until the Middle Holocene with
miştir. Son Buzul Çağı maksimumunda çok açıklarda the Holocene transgression, encroached inland towards
olan kıyı çizgisi Holosen transgresyonu ile hızla karaya this ravine, forming a long and narrow bay, and the mound
doğru ilerlemiştir. was located on the ridge of a small bedrock, extending
Eski Gediz delta alanını kaplayan denizin en çok yük- toward this bay. The sea reaching to the north and west
seldiği dönem (GÖ 7000-6000) kıyı çizgisinin karaya of the mound extended further inland across the valley to
doğru en fazla girinti yaptığı dönem olmuştur. Daha the south (Fig. 5-6). It is likely that the sea was extending
sonraki dönemde Gediz ırmağının taşıdığı alüvyonlar- until the southern end of the small runaway of the modern
la yeni ve son deltasını oluşturması ile kıyı çizgisi bu- airport. The silt up of sediments transported by streams in
günkü konumuna ulaşmıştır. Bugünkü delta ovasında the Büyükdere bay was accelaterated when the sea level
bulunan Maltepe sırtı kuzeydoğusundaki Panaztepe ve rise stopped 6000 years ago. The sea within the valley was
Limankent yerleşimleri de günümüzden yaklaşık 6000 quickly silted up with sediments transported by Büyük-
yıl önce kurulmuşlardır . Bu durumda Gediz deltasının dere and smaller streams since Middle Holocene, advanc-
15
son dönem gelişmeleri ile Panaztepe ve Limankent arke- ing the shoreline from south to the north. The uppermost
olojik yerleşimlerinin kuruluşu arasında yakın bir ilişki delta coastal sediments of the marine unit were covered
bulunmaktadır . Gediz deltasının paleocoğrafya özel- with river flood sediments, which has continued until the
16
liklerinin belirlenmesi ve buradaki eski yerleşmelerin present shoreline. Once standing on a small peninsula ex-
jeoarkeolojisine ışık tutmak amacıyla ovada toplam 20 tending toward the bay, the Yenibademli Mound is now a
adet delgi sondaj yapılmıştır. Sondajların yorumlanması small hill about 10 meters in height on flood plain (Fig.
8
sonucunda GD-KB doğrultulu genel bir kesit üzerinde 5-6).
Gediz deltası dolgularının son 7000 yıldaki denizel ve 2- YENIYELDEĞIRMENI MOUND, MADRA RIVER DELTA
deltaik ana sediman birimleri ayırt edilmiştir (Fig. 8). Altınova is a delta formed by alluviums by Madra River
Orta Holosen’de Gediz deltasının eski kıyısının (GÖ filling the eastern end of a depression in NW-SE direction
7000-6000) K-G doğrultulu bir hatta Musabey, Kesik- between the Edremit and Çandarlı depressions (Fig. 4).
9
köy, Ulucak mahallelerinin batı kenarı boyunca uzandığı The Holocene transgression followed by alluvial drown-
belirlenmiştir . Maltepe köyü ile Limankent arasındaki ings led to significant changes in Altınova, reshaping the
17
KB-GD doğrultulu kesitte ise denizin Limankent kena- shoreline. A total of 32 core drillings were carried out in
rına kadar ulaştığı anlaşılmıştır (Fig. 8). Bunun yanında, the plain in order to reveal these changes. Drill core data
Maltepe mahallesinin bulunduğu bölgedeki tepelik ala- and radiocarbon dating are used to evaluate the paleoge-
nın Orta Holosen’de bir ada olduğu ortaya konulmuştur. ography and geoarchaeology of the delta coastal plain
10
Bu durumda Limankent civarının eski bir limanın varlı- (Fig. 7)
ğı için uygun koşullara sahip olduğu anlaşılmıştır . Three main stages for alluvial sedimentation were iden-
18
4- BORNOVA OVASI KIYILARI, BAYRAKLI HÖYÜĞÜ (SMYRNA) tified in Altınova during Holocene, including the Early
Bornova Ovası ve kıyıları Holosen transgresyonu ile Holocene transgression period, the Middle Holocene ma-
birlikte hızla şekillenmiş ve İzmir’in en eski yerleşim- rine sedimentation period, and the Late Holocene delta
leri (sitleri) olan Yeşilova ve Smyrna’nın yer aldığı alan flood plain development. Besides, marine sediments were
olmuştur (Fig. 4, 9). Deniz, günümüzde kentsel doku ile divided into three as early transgression, middle marine
büyük ölçüde kaplı olan ovanın iç kesimlerine transgres- and late-marine sediments based on microfossil analysis.
yonla çok fazla sokulmamıştır . Bu nedenle iç kesimler- Furthermore, four former shorelines associated with these
19
de Orta Holosen ve daha eski döneme ait yerleşimler bu- periods from 7000, 6000, 5000 and 3000 years ago were
lunmaktadır . Neolitik Dönem’e ait Yeşilova bunlardan identified. It appears that as a result of these changes, the
20
en önemlisidir . Kıyı kesimlerinde iç kesimlerin aksine first coastal settlement in the delta started on the Yeni-
21
transgresyonla kıyı çizgisinin önce karaya doğru ilerle- yeldeğirmeni Mound (Early Bronze Age) 5000 years ago.
miş daha sonra karadan gelen sedimanların birikmesi ile During the Early Bronze Age, the mound was located on
oluşan alüvyal-kolüvyal düzlükler ve kıyı çizgisi batıya the coastline, where there existed an old laguna and a spit
doğru ilerlemiştir. to the north of the shore (Fig. 7).
11
15 ERKANAL 2006 8 ÖNER 2000a, 2000b, 2001a; ÖNER et al. 2013a, 2019a, ÖNER
16 ÖNER – VARDAR 2018b, 2018c − VARDAR 2017, 2018; KAPSIZ 2004
17 ÖZKAN 2012; ÖNER – KAYAN 2006; KAYAN – ÖNER 2015 9 VARDAR 2010
18 ÖNER − VARDAR 2018b, 2019 10
19 KARADAŞ 2012, 2014a, 2014b; KAYAN – ÖNER 2013 KAYAN 2003; KAYAN − VARDAR 2007a, 2007b; VARDAR −
20 DERİN 2007a, 2007b, 2009, 2010, 2012, 2013a, 2015 ÖNER 2017a
21 DERİN 2013b 11 VARDAR 1999
19