Page 94 - TINA Dergi Sayi 7

TINA TINA

Denizcilik Arkeolojisi Dergisi Maritime Archaeology Periodical

Ç anakkale Deniz Müzesi; 1915 Deniz ve Kara ÇİmenLİK KALeSİ (KALe-İ SuLtAnİYe)
Savaşları’nın anlatımına yönelik olarak 18
Fatih Sultan Mehmet tarafından 1461-1462 yıl-
Mart 1982’de açılmıştır. Sergi düzeni ilk ola-
rak 1995 yılında yenilenmiş. Ardından 1999 yılında larında İstanbul’un savunulması amacıyla boğazın
en dar yerine yaptırılan iki kaleden biri olan Kale-i
mevcut sergi düzeni bozulmadan, modern müzecilik Sultaniye, daha sonraki dönemde şehrin nüvesini
anlayışına uygun çalışmalar devam etmiş. Bu kap- oluşturmuştur. Zaman içinde doğan ihtiyaçlara göre
samda, müzenin bazı bölümlerinde interaktif anlatı- yenilenen Kale, özellikle 19. yüzyılda boğaza paralel
ma geçilerek ziyaretçilere farklı bir müze deneyimi batı sur duvarları yıkılarak çağının silah teknolojisi-
yaşatılmaya başlanmıştır. Sergi kurgusu son olarak ne uygun top mevzileri ve cephanelikler inşa edilerek
2000 yılında yeniden ele alınarak çağdaş müzecilik modernize edilmiştir. 1915 Çanakkale Savaşları’nda
kriterleri içinde kurgulanmış. Günümüzde de uygula- da Merkez Savunma Grubu’nun sevk ve idare mev-
ma projeleri doğrultusunda çalışmalara devam edil- kii olmuştur. Piri Reis, Kitab-ı Bahriye’yi Gelibolu
mektedir . Kalesi ile birlikte bu kalede yazdığını ifade etmiştir .
1
3
Çanakkale Deniz Müzesi; Çimenlik Kalesi, sanat Müzenin bu bölümünde Kalenin ve Çanakkale Boğa-
galerisi, konferans salonu, kütüphane ve TCG Nusret zı’nın savaş sırasında nasıl savunulduğu fotoğraf ve
Müze Gemisi bölümlerinden oluşmaktadır. Müzenin gravürlerden faydalanılarak anlatılmaktadır.
en önemli bölümlerinden biri kuşkusuz Nusret Mayın Kale bahçesi ve park alanında ise Çanakkale Sa-
Gemisi’nin bulunduğu bölümdür. 18 Mart 1915 De- vaşları’nda kullanılmış topların yanı sıra farklı dö-
niz Zaferi’nin kahramanı olan Nusret Mayın Gemisi,
Gölcük Tersanesi Komutanlığı’nca birebir inşa edile- nemlerde kullanılmış toplar da sergilenmektedir.
rek müzeye teslim edilmiştir. Müze zamanın ruhunu ve savaşın şiddetini yansıt-
Çimenlik Kalesi’ndeki top koleksiyonu ziyaretçiler ması açısından da önemli örnekler barındırmaktadır.
açısından gezilmesi gereken bir diğer önemli bölüm- Bunlardan biri de 18 Mart 1915 günü, İngiliz gemisi
dür. Bu önemli koleksiyon zaman içinde genişletil- Queen Elizabeth’ten atılan ve kuzey sur duvarında
miştir. Gönüllülerden oluşturulan bir ekip tarafından açtığı iki metrelik delik içinde patlamadan kalan top
savaş alanlarında yüzey taraması yapılmış, komutan- mermisidir.
lık arşivleri ve envanterleri taranmış, özel kişi ve ku- Kalenin birinci katında Çanakkale Savaşları’nda
ruluşlardan bağışlanan malzemelerin bir araya getiril- kullanılan çeşitli silah ve askeri malzemelerden olu-
mesiyle de bu koleksiyon zenginleştirilmiştir. şan sergi bulunmaktadır. Ayrıca savaş süreci, rehber
Müze bünyesinde oluşturulan kitaplık ise 2002 yı- eşliğinde panolar, maketler ve sinevizyon ile anla-
lında Çanakkale İhtisas Kütüphanesi olarak hizmete tılmaktadır. İkinci katta ise savaşın iki tarafına ait
girmiştir. Çanakkale Savaşları İhtisas Kütüphanesi olanaklarının karşılaştırıldığı yapay cephe ortamı zi-
olarak düzenlenmiş, konuyla ilgili yerli yabancı tüm yaretçiler tarafından incelenebilmektedir. Çanakkale
kitap ve süreli yayınların bir araya toplanması sağ- Savaşları’nda yer almış gazilerin sesleri eşliğinde
lanmıştır . Okuma salonu ile araştırmacılara rahat bir hazırlanan bölümde deniz harekâtlarından sahne-
2
çalışma ortamı sağlanmıştır. Alanındaki tüm belgeleri ler canlandırılmaktadır. Müzede ayrıca Mehmet Ali
toplayacak şekilde organize edilen kitaplığın gelişti- Laga kara kalem ve suluboya tablo koleksiyonu ile
rilmesi için belge toplama işlemi aralıksız şekilde de- Ressam F. Korkut Uluğ’a ait tablo koleksiyonu da
vam etmektedir. bulunmaktadır.
1 www.denizmuzeleri.tsk.tr
2 S. Kazankaya Aras, Editör: Prof. Dr. B. ONUR “Deniz Müzeleri ve Deniz Müzeciliği; Dünyada ve Türkiye’de”, Deniz Kuvvetleri
Komutanlığı Yayınları, İstanbul Deniz Basımevi Müdürlüğü, 2012, İstanbul.
3 S. Murad Hatip, Bahriye Şehri Kala-i Sultaniye, Deniz Kuvvetleri Komutanlığı Yayınları, İstanbul, 2009.

92 93