Page 115 - TINA Dergi Sayi 10

TINA

Maritime Archaeology Periodical

LR 4 B3 Tipi Amphora genişletilmiş dikey kenarlı ağız kenarına, ağzın he-
Almagro 54; Augst 60; British (Tintagel) Bvi.; Eg- men altından başlayarak omuzda birleşen oval kesitli
loff 182; Gaza amphoraları; Kartaca LR4; Keay LIV; kulplara, kısa, geniş bir boyuna, uzun ovoidal göv-
Kuzmanov XIV; Peacock-Wılliams 49; Riley LR 4 deye ve sivriltilerek uzatılmış dibe sahiptir. Çalışma-
33
olarak da anılan bu tip amphoralar Akdeniz’in güney mızda yer alan Afrika II-D amphorasının ağzı, boynu
ve doğu sahillerinde bulunan merkezlerde ve Gaz- ve kulpları günümüze kadar koruna gelmiş olup göv-
ze’de yoğun olarak ele geçmiş, Avrupa’nın batısı ve de ve dip kısmı kırık şekilde tespit edilmiştir. Ben-
Karadeniz’de de sınırlı sayıda tespit edilmiştir. Ça- zerlerinden yola çıkılarak M.S. III. yüzyılın sonu IV.
lışmamızda tekil olarak tespit edilen bu tipe ait am- yüzyılların başı arasında kalan tarihler önerilmekte-
40
phoranın, ağız, kulplar ve gövdenin belli bir bölümü dir (Fig. 13).
günümüze kadar ulaşmış ve üzeri kekomoza tabakası trİPOLİtAnİA AmPHOrALArI
ile kaplıdır. Form olarak; uzatılmış dar ağız, ovalleş- Tripolitania I Amphorası
miş omuz üzerine oturan iki halka şeklinde kulplara Tripolitania amphoralarına köken olarak bakıl-
dibe doğru daralan torpido gövde ve dibe sivrilen bir dığında, Kuzey Afrika’da Tripolitania ve çevresin-
forma sahiptir. Kulpların hemen altından başlamak de yapılan kazı ve araştırmalarda bu tipe ait üretim
41
üzere, yer yer kalın yer yer ince yivlere sahiptir . atölyeleri tespit edilmiştir . Doğu Akdeniz’deki
34
Benzerleri ile karşılaştırıldığında bu tip için M.S. VII. merkezler başta olmak üzere Tunus, İtalya (Ostia ve
– VIII. yüzyıl arasında kalan tarihler önerilmektedir Pompei), Katalonya, Britanya ve Roma İmparatorlu-
35
(Fig. 11b). ğu’nun kuzey eyaletlerine kadar dağılım göstermek-
42
KuZeY AFrİKA bÖLGeSİ tedir . Form olarak; dışa çekik, kalın ağız kenarına,
Mısır Amphoraları geniş silindirik kısa boyuna, ağızın hemen altından
AE 5-6 Amphorası 36 başlayarak omuzda birleşen oval kesitli kulplara, si-
İskenderiye’nin güneyinde, Mareotis Gölü kıyısın- lindirik, geniş gövdeye ve konik biçimde bir kaideye
daki atölyelerde, bu tipin benzerleri üretilmiş olup, sahiptir. Çalışmamızda tespit edilen benzer formlu
aynı zamanda Mareotis dışında Abou Mena’da da Tripolitania I amphorasının; ağız, boyun ve kulpla-
yoğun olarak üretilmiştir . Çalışmamızda bulunan rı günümüze kadar koruna gelmiş olup gövde ve dip
37
örneğin ağız, kulp ve gövdenin bir kısmı günümüze kısmı ise korunamamıştır. Benzerleri M.S. I.-II. yüz-
43
kadar ulaşabilmiştir. Form olarak; dışa çekik ucu yu- yıl arasına tarihlendirilmektedir (Fig. 14).
varlatılmış yüksek ağız kenarı, gövdeye doğru geniş- KÖKenİ bİLİnmeYenLer
leyen konik formlu omuzları, omuzun üzerinde yivli Agora G198 Tipi Amphora
yuvarlak kesitli dikey kulplar ve üzerinde ince yivler Pseudo-Koan, Benghazi ER 2 ve Pompei XIII ola-
bulunan torba formlu, gövdesi ve dibi yuvarlak bir rak farklı isimlendirmeler de literatürde bilinmek-
44
forma sahiptir. Bu formun benzerleri M.S. VI. – tedir . Üretim yeri kesin olarak bilinmemekte olup
38
VII. yüzyıl aralığına tarihlendirilmektedir önerilmek- bu tip amphoraların Ege kökenli olduğu öne sürül-
45
tedir (Fig. 12). mektedir . Çalışmamızda tespit edilen Agora G198
tUnUS aMPHORaLaRI amphorası, formun karakteristik özelliği olan dışa çe-
Afrika II D - Keay XII kik üçgen formlu ağız kenarı, boynun üst bölümünde
Bu tip amphoralar üzerine yapılan analizler sonu- gövdeyle birleşen ve üst bölümde ağız kenarını aşan
cunda, köken olarak Afrika (Tunus) Byzacena, Sehel mahmuz formlu bir çıkıntı, ikiz kulp şeklinde profilli
bölgesinde Hadrumentum, Leptis Minor, Sellectum, uzun kulplara sahiptir. Benzerlerine bakıldığında ise
Thaenae veya Qued El-Akarit’de üretildiği düşünül- M.S. I.-II. yüzyıl arasında kalan tarihler önerilmekte-
mektedir . Form olarak bu amphoralar; dışa doğru dir (Fig. 15).
39
33 ŞENOL 2000, 244.
34 Bu formun benzerleri ve farklı tipolojileri için bk.; ZEMER 1977, 61.
35 PİERİ 2007, 611-625. fig. 8.
36 Bilinen diğer isimleri; Kartaca LR-5-6, Peacock-Williams 46, Riley LR 4, Egloff 187.
37 ŞENOL 2009, 273.
38 Bu tip amphoranın dağılım alanları için bk.; PEACOCK-WİLLİAMS 1986, 191.; ALKAÇ 2013, 116-117.
39 KEAY 1984, 123-126.
40 Bu tipin benzerleri için ayrıca bk.; ZEVİ – TCHERNİA 1969, 175-210 fig. 17.b, fig. 18.a-b, fig. 21.a.
41 PANELLA 1973, 566-567.
42 PANELLA 1973, 568-571.
43 Ayrıca bk.; TCHERNİA 1969, 197-214, fig. 17-23.
44 PEACOCK- WİLLİAMS 1986, 107.
45 SCİALLANO-SİBELLA 1991, 95.
113